ΤΑ ΔΗΜΟΤΙΚΑ ΣΧΟΛΕΙΑ ΑΝΩ ΚΑΙ ΚΑΤΩ ΚΟΠΑΝΑΚΙΟΥ ΚΑΙ ΡΙΖΟΧΩΡΙΟΥ ΕΝ ΕΤΗ 1953. ΤΟΥ ΔΗΜΗΤΡΗ ΔΡΙΜΗ.

              ΙΣΤΟΡΙΚΑ των Σχολείων μας … Για να θυμόμαστε και να κρίνουμε.
Ιστορικές Εκθέσεις των Δημοτικών Σχολείων Ριζοχωρίου, Άνω και Κάτω Κοπανακίου
του Δημήτρη Α. Δριμή,
εκπαιδευτικού, τ. δημάρχου Αετού
Το 1953, ο τότε Επιθεωρητής των Δημοτικών Σχολείων της Τριφυλίας ζήτησε από τους Διευθυντές των σχολείων να υποβάλλουν ιστορικές εκθέσεις των σχολείων τους. Στις εκθέσεις που παραθέτουμε έχει τηρηθεί η ορθογραφία και η σύνταξη των πρωτοτύπων. Η γραφή, για τεχνικούς λόγους, είναι μονοτονική και όχι πολυτονική, όπως ήταν στις πρωτότυπες εκθέσεις. Οι πληροφορίες που αντλούνται, πέρα από τις μνήμες που ανασύρονται, είναι πολλές και ρίχνουν φως σε μια πρόσφατη, σχετικά, περίοδο του τόπου μας. Ας μην ξεχνάμε πως οι εκθέσεις συντάχθηκαν στη δύσκολη περίοδο των μεταπολεμικών και μετεμφυλιακών χρόνων.
Σύμφωνα με την έκθεση της Δ`ντριας, το μονοτάξιο δημοτικό σχολείο Κάτω Κοπανακίου ιδρύθηκε ως δημόσιο το 1898. Το σχολείο στεγαζόταν σε κτίριο που κατασκεύασαν οι κάτοικοι το 1905 και στη συνέχεια δώρησαν στην εκκλησία του χωριού. Σχολικός κήπος και άξια λόγου βιβλιοθήκη δεν υπήρχαν.
Ακολουθεί η πλήρης έκθεση.
Έκθεσις ιδρύσεως του Δημοτικού Σχολείου Κάτω Κοπανακίου
    Το Δημοτικόν Σχολείον Κάτω Κοπανακίου ιδρύθη το πρώτον υπό του Κράτους το έτος 1898 και λειτουργεί ως δημόσιον και μονοτάξιον από της ιδρύσεώς του μέχρι σήμερον. Το διδακτήριον του Σχολείου ανηγέρθη υπό των κατοίκων της κοινότητος Κάτω Κοπανακίου το έτος 1905 και εδωρήθη εις τον Ιερόν Ναόν «Άγιος Ιωάννης» της ενορίας Κάτω Κοπανακίου.
    Το έτος 1947 έγινε επισκευή της στέγης του διδακτηρίου. Το Σχολείον σχολικόν κήπον και βιβλιοθήκην αξιόλογον δεν έχει.
    Εν Κάτω Κοπανακίω τη 18η Απριλίου 1953
Η Διευθύντρια του σχολείου
Σοφία Παπατσώρη

Σύμφωνα με την έκθεση του Δ`ντή, το δημοτικό σχολείο Άνω Κοπανακίου ιδρύθηκε ως μονοτάξιο το 1926 και αναβαθμίστηκε σε διτάξιο το 1928.  Μέχρι την ίδρυσή του οι μαθητές φοιτούσαν στο σχολείο του Κάτω Κοπανακίου. Παρά τη μεγάλη αύξηση του αριθμού των μαθητών, εξαιτίας του σιδηροδρόμου και της κεντρικότητας του οικισμού, και παρά τις σχετικές εισηγήσεις των επιθεωρητών δεν είχε αναβαθμιστεί σε τριτάξιο. Το σχολείο, από την ίδρυσή του στεγαζόταν σε διάφορα ιδιωτικά κτίρια. Το 1939 η κοινότητα αγόρασε οικόπεδο έξι στρεμμάτων και το προσέφερε στο υπουργείο για την κατασκευή διδακτηρίου. Με κρατική πίστωση ξεκίνησαν οι εργασίες ανέγερσης διδακτηρίου, τύπου τριταξίου σχολείου, του οποίου κατασκευάστηκε μόνο η τοιχοποιία. Οι εργασίες ανέγερσης διακόπηκαν λόγω του πολέμου, της κατοχής και του εμφυλίου. Η έκθεση ενημερώνει πως οι εργασίες αποπεράτωσης συνεχίστηκαν με πιστώσεις του υπουργείου παιδείας το 1952. Διαπιστώνει, τέλος, την ανάγκη για νέα πίστωση ώστε να ολοκληρωθεί το διδακτήριο και να αποτελέσει στολίδι για όλη την περιοχή.
Ακολουθεί η πλήρης έκθεση.
2/τάξιον Δημοτικόν Σχολείον Άνω Κοπανακίου Τριφυλίας
Ιστορική εξέλιξης του Σχολείου και του Διδακτηρίου
Το σχολείον μας ιδρύθη το πρώτον τον Νοέμβριον μήνα του έτους 1926 υπό την επωνυμίαν – Δημοτικόν Σχολείον Άνω Κοπανακίου-. Την ίδρυσιν του σχολείου συνέστησεν ο τότε Επιθ/της κ. Κωνσταντινόπουλος Παναγιώτης. Οι μαθηταί της σχολικής σήμερον Περιφερείας μας φοιτούσαν έως τότε στο Σχολείον Κάτω Κοπανακίου. Πρώτος Διδάσκαλος ετοποθετήθη τότε ο κ. Αθανασόπουλος Ιωάννης εξ Αετού Τριφυλίας. Κατ` αρχήν ελειτούργησεν ως μονοτάξιον με αριθμόν μαθητών 70 και εστεγάσθη στο ιδιωτικόν οίκημα του κ. Πανουσάκη Παναγιώτου. Από του επομένου έτους, από της ιδρύσεώς του, ο αριθμός των μαθητών ηυξήθη εις 120, λόγω του ότι από τότε συντελείται αλματική αύξησις του πληθυσμού του επί του Σιδ/κού σταθμού συνοικισμού, ως ευρισκομένου στο κέντρον της ορεινής Τριφυλίας και εις αξιόλογον συγκοινωνιακόν κόμβον. Το σχολικόν έτος 1928-1929 προήχθη σε Διτάξιον οπότε διά μεταθέσεως ετοποθετήθη ως δεύτερος διδάσκαλος ο κ. Ιωάννης Κοκκίνης εκ Κλέσουρα Τριφυλίας. Ο αριθμός των μαθητών είχεν ανέλθη εις 146 και εξηκολούθη να στεγάζεται εις το αυτό ως άνω ιδιωτικόν οίκημα διαρρυθμισθέν κατά το δυνατόν, αλλά πάντοτε ανεπαρκές σε χώρον. Το 1936, γενομένης δημοπρασίας, εστεγάσθη στο ιδιωτικό οίκημα του κ. Ρηγοπούλου Παναγιώτου, στο οποίον εξακολουθεί μέχρι σήμερον να στεγάζεται. Το αυτό έτος 1936 μετετέθη εις Φιλιατρά ο κ. Αθανασόπουλος Ιωάν. και αντ` αυτού ετοποθετήθη η Διδασκάλισσα κ. Αλεξάνδρα Βουδούρη δια μεταθέσεως από το Δημοτ. Σχολείον Δωρίου. Δυστυχώς, παρά τας επανειλημμένας προτάσεις των εκάστοτε κ.κ. Επιθ/τών της Εκπαιδ/κής μας Περιφερείας, εξακολουθεί να λειτουργή ακόμη ως Διτάξιον, παρ` όλον του ότι ο μέσος των φοιτώντων μαθητών όρος καθ` εκάστην τελευταίαν τριετίαν προσεγγίζει τον αριθμόν των 205 μαθητών και μελλοντικά, μετά 5-6 έτη, θα ανέλθη ασφαλώς εις τους 300 και περισσοτέρους. Το έτος 1939 η κοινότης, αφού ηγόρασε το εξ 6 στρεμμάτων κτήμα των αδελφών Χρίστου και Κωνσταντίνου Κατσούλη κείμενον εις το άκρον του συνοικισμού του σιδ/κού σταθμού εις κατάλληλον θέσιν και το προσέφερεν ως οικόπεδον δια την ανέγερσιν Διδακτηρίου, το Σον Υπουργείον εχορήγησε τότε 350 χιλιάδας πίστωσιν και με την πίστωσιν αυτήν ανηγέρθη το Διδακτήριον, τύπου 3/ξίου, του οποίου τότε αποπερατώθη μόνον η τοιχοποιία του. Ο πόλεμος, η κατοχή και ο συμμοριοτοπόλεμος ανέκοψαν την αποπεράτωσίν του. Το παρελθόν έτος 1952 το Σον Υπουργείον εχορήγησεν πίστωσιν 50 εκατομμυρίων και δια της πιστώσεως ταύτης κατωρθώθη να γίνη ολόκληρος η στέγη του, το επίστρωμα του δαπέδου δύο αιθουσών και ενός Γραφείου μετά του χώλ και η κατασκευή των εξωτερικών και εσωτερικών θυρών, των υαλοστασίων των παραθύρων των δύο αιθουσών και του ενός Γραφείου. Εναπομένουν να γίνουν αι θύραι, τα παράθυρα, το επίστρωμα του δαπέδου της τρίτης αιθούσης και του ετέρου Γραφείου, ως και η οροφή (νταβάνι) όλων των αιθουσών και των δύο Γραφείων.
Δια την τελείαν αποπεράτωσιν και για να στεγασθή το Σχολείον εις το νέον αυτό Διδακτήριον απαιτείται και ετέρα πίστωσις εξ αρωγής του Σου Υπουργείου εκ 50 εκατομμυρίων τουλάχιστον, οπότε το νέον μας Διδακτήριον θα είναι ένα από τα πιό ωραιότερα της Περιφερείας μας και ένα πραγματικό στολίδι της Κωμοπόλεώς μας.
Ο Διευθ/ντής
Ιωάν. Κοκκίνης

Σύμφωνα με την έκθεση της Δ`ντριας, το μονοτάξιο δημοτικό σχολείο Ριζοχωρίου (Λαπίου) λειτουργούσε ως κοινοτικό στο Άνω Λάπι και με την μετοίκηση των κατοίκων και την εγκατάστασή τους στο Κάτω Λάπι (Ριζοχώρι) μεταφέρθηκε στο νέο οικισμό. Από το έτος 1885 λειτουργούσε ως Δημόσιο. Στεγαζόταν σε διάφορα ιδιωτικά κτίρια ενώ σχολικός κήπος δεν υπήρχε λόγω έλλειψης χώρου.
Ακολουθεί η πλήρης έκθεση.
Ιστορική Έκθεσις 1/ΞΙΟΥ Δημοτικού Σχολείου Ριζοχωρίου
Το νυν Ριζοχώριον και τέως Λάπι είχεν κτισθεί εις υψηλότερον μέρος και ωνομάζετο Άνω-Λάπι. Το κατά πρώτον εκεί λειτουργήσαν Σχολείον ήτο Ι/ΞΙΟΝ Κοινοτικόν. Την συντήρησιν και το μίσθωμα του Διδασκάλου είχεν αναλάβει η κοινότης.
Αργότερον κατά το 1875-80 οι κάτοικοι μετοίκησαν και εγκατεστάθησαν εις το Ρίζομα του λόφου κτίζοντες νέον χωρίον με τ` όνομα Ριζοχώριον. Κατά τα πρώτα έτη και μέχρι του 1885 το Σχολείον λειτουργούσε και πάλιν ως κοινοτικόν. Από του 1885 μέχρι σήμερον λειτουργεί ως Ι/ΞΙΟΝ Δημόσιον Δημοτικόν Σχολείον.
Το σχολείον από της ιδρύσεώς του μέχρι σήμερον στεγάζεται εις ιδιωτικά κτίρια. Το μίσθωμα τούτου από ανέκαθεν έχει αναλάβει το Δημόσιον.
Σχολικός κήπος δεν ιδρύθη λόγω ελείψεως χώρου.
Εν Ριζοχωρίω τη 29-4-53
Η Διευθύντρια
Κατσικάρη
…………………………………………………………………………………………..
Φωτογραφίες
1. Ο Δ`ντής του δημοτ. Σχ. Κοπανακίου Ι. Κοκκίνης . (Αριστερά δίπλα στην έκθεση του 2/τάξιου Δημοτικού Σχολείου Κοπανακίου).
2. Δεκαετία του `50. Μαθητές του δημ. Σχολείου Κοπανακίου έτοιμοι για παρέλαση

3. 1953. Δημοτ. σχολείον Κάτω Κοπανακίου

4.Η έκθεση της Δ`ντριας του δημοτ. σχολείου Ριζοχωρίου (Λαπίου)