«Η Πολιτική Ιστορία του Ν. Μεσσηνίας 1974-2014», του Νικόλαου Π. Νικολακόπουλου.

 

Κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις ΤΙΤΑΝΑΣ το πρώτο βιβλίο του Νικόλαου Π. Νικολακόπουλου, με τίτλο «Η Πολιτική Ιστορία του Ν. Μεσσηνίας 1974-2014».

Στις 326 σελίδες του βιβλίου παρατίθεται η πολιτική ιστορία του Ν. Μεσσηνίας, όπως αυτή αναδεικνύεται μέσα από τις βουλευτικές εκλογές των μεταπολιτευτικών χρόνων (1974-2014). Στο διάστημα αυτό διενεργήθηκαν δέκα πέντε εκλογικές αναμετρήσεις για την ανάδειξη των κοινοβουλευτικών αντιπροσώπων, οι οποίες καταγράφονται και αναλύονται στα αντίστοιχα κεφάλαια του παρόντος βιβλίου. Σε κάθε κεφάλαιο περιλαμβάνονται, συνοπτικώς, τα αποτελέσματα των βουλευτικών εκλογών στην Ελληνική Επικράτεια (κόμματα, έδρες, ποσοστά κ.λπ), αναλυτικώς τα αποτελέσματα των βουλευτικών εκλογών στο Ν. Μεσσηνίας, όλες οι ψήφοι των υποψηφίων βουλευτών όλων των συμμετεχόντων συνδυασμών, τα βιογραφικά σημειώματα των εκλεγμένων αντιπροσώπων και πλούσιο υλικό (φωτογραφίες, εξώφυλλα των εφημερίδων της Μεσσηνίας, ψηφοδέλτια κομμάτων, δηλώσεις, προεκλογικό υλικό υποψηφίων, ομιλίες, εκλογικά βιβλιάρια, κοινοβουλευτικό έργο κ.λπ).

Ο ΗΡΩΪΚΟΣ ΘΑΝΑΤΟΣ ΤΟΥ ΗΛΙΑ ΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΥ ΣΤΟ ΜΑΝΙΑΚΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΣΑΡΑΚΙΝΑΔΑ.

Η ΤΡΥΠΑ ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΟΥ ΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΥ ΑΠΟ ΤΗΝ ΣΑΡΑΚΙΝΑΔΑ- Ο ΗΡΩΪΚΟΣ ΘΑΝΑΤΟΣ ΤΟΥ ΓΙΟΥ ΤΟΥ ΗΛΙΑ ΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΥ ΣΤΟ ΜΑΝΙΑΚΙ- Η ΟΡΝΙΘΟΣΤΗΘΟΣΚΟΠΕΙΑ ΤΗΣ ΜΑΝΑΣ ΤΟΥ. Εργασία: ΚΟΜΙΑΝΟΣ ΠΙΠΗΣ, komianos.wordpress.com

Η ΤΡΥΠΑ ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΟΥ ΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΥ

Ο Γιάννος Γιαννόπουλος  ήταν ο πατέρας του ονομαστού σημαιοφόρου Ηλία Γιαννόπουλου  που υπερετησε υπό τις διαταγές του καπετάνιου Αθανασίου Γρηγορίου μαζί με έναν Κατσικάρη από το χωριό Ψάρι της ορεινής τριφυλίας. Ο Γιάννος άξιος και γεναίος  πολεμιστής είχε πολεμήσει υπέρ της λευτεριάς της πατρίδας μας κατά την επανάσταση του 1769 – 1770. Καταγώταν από το Κρυονέρι (Σαρακινάδα). Είχε μαλώσει με τον τούρκο Αγά της περιοχής για οικονομικούς και οικογενειακούς λόγους, Στον οποίο είχε στείλει ειδοποίηση ότι αν τύχει και συναντηθούν οι δρόμοι τους θα τον χαλάσει. Μετά από αυτό ο Αγάς τον είχε επικυρήξει με μεγάλο χρηματικό ποσό και τον κατεδίωκε. Λιμέρι και κρυψώνα του είχε την περίφημη σπηλιά ή (τρύπα) του Γιαννόπουλου, στα βουνά της Μάλης. Ακόμη και σήμερα οι γεροντώτεροι με αυτό το όνομα την γνωρίζουν και ξέρουν την τοποθεσία. Οσοι την έχουν επισκεφτεί ακόμη και σήμερα μπορούν να δουν ίχνη φωτιάς και απομεινάρια από κόκκαλα τροφής. Εκεί βρίσκαν καταφύγιο οι τσοπαναραίοι σε κακοκαιρίες και σε περίπτωση που τους έπιανε το βράδυ για να προφυλάξουν τα ζωντανά τους. Από εκεί εξορμούσε και έσπερνε τον τρόμο και την κατστροφή στα τούρκικα φουσάτα, μέχρι την ημέρα που στην πόλη των Φιλιατρών  μετά από συννενόηση με τον φίλο και πατριώτη Γιώργη Παναγιώταρο, τον βοήθησε και μπόρεσε να περάσει οικογενειακώς με καϊκι στο νησί της Ζακύνθου. Σαν πέρασαν στο νησί οι κάτοικοι τους δέχτηκαν με αγάπη και ζεστασιά, το μέρος που κτίσαν το κονάκι τους το ονόμασαν χωριό Σαρακινάδου προς τιμήν της γενναιότητας του Γιάννου. Σε αυτό το μέρος άφησε την τελευταία του πνοή. Τα παιδιά του επέστρεψαν στην Τριφυλία το 1821 για να λάβουν μέρος στην επανάσταση.Μεταξύ των παιδιών του ήταν και ο Ηλίας Γιαννόπουλος.

ΗΛΙΑΣ  ΓΙΑΝΝΟΠΟΥΛΟΣ – ΣΗΜΑΙΟΦΟΡΟΣ ΤΟΥ ΘΑΝΑΣΗ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ- ΚΑΙ Η ΟΡΝΙΘΟΣΤΗΘΟΣΚΟΠΙΑ ΤΗΣ ΜΑΝΑΣ ΤΟΥ.

Ο Ηλίας Γιαννοπουλος ένα από τα παιδιά του Γιάννου, το 1821 γύρισε με την οικογένειά του στην Ορεινή Τρυφυλία και πολέμησε σαν σημαιοφόρος του οπλαρχηγού Θανάση Γρηγορίου. Γεναίος πολεμιστής πήρε μέρος σε πολλές συμπλοκές με τους τουρκαλβανούς. Τέλος έλαβε μέρος στις 20 Μαίου 1825 στην περίφημη μάχη στο

ΟΡΝΙΘΟΣΤΗΘΟΣΚΟΠΕΙΑ ΑΡΧΕΙΟ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΟ ΠΙΠΗΣ ΚΟΜΙΑΝΟΣ

Μανιάκι. Λέγεται ότι πριν οκτώ με δέκα μέρες είχε επισκεφτεί την οικογένειά του. Αφού αποφάγανε η μάνα του πήρε στα χέρια της το κόκκαλο από το στήθος της κότας που είχαν φάει και με τρεμάμενα χέρια προσπάθησε να μαντέψει τα μελλούμενα διαβάζοντας τα σημάδια του. Απότομα έχασε τον κόσμο γύρω της, το πρόσωπό της χλωμιασε, όμως δεν είπε λέξη… η νύφη της αισθανόμενη ότι κάτι κακό είχε μαντέψει στην «ορνιθοστηθομαντεία» όπως την ονομάζουνε, δεν είπε τίποτα εκείνη την ώρα αλλά σαν συναντήθηκε αργότερα με την πεθερά της την ώρα που πλένανε τα πιάτα, έμαθε πως στο κόκαλο του στήθους της κότας τα σημάδια ήταν άσχημα, οι γραμμές του σκοτεινές και έδειχναν θάνατικό! Συνεννοήθηκαν με την νύφη της να κάνει την βαριά άρρωστη για αρκετές ημέρες μήπως και γίνει αιτία αυτό για να μην πάει στο Μανιάκι ο Λιάκος μέχρι και της περάσει η «θέρμη». Όμως είχε δώσει τον λόγο του στον Γρηγορίου και στους συμπολεμιστές του να παραβρεθεί στη μάχη στο Μανιάκι. Πριν έρθει το μούσγομα, φόρεσε την καλή φρεσκοπλυμένη στολή του. Η μάνα του στην πόρτα μαζί με την γυναίκα προσπάθησαν μάταια να τον κρατήσουν κοντά τους σαν τις αποχαιρετούσε για να πάει να συναντήσει τους συντρόφους του,λέγοντάς του το σχετικό δημοτικό τραγούδι: ΛΙΑ ΜΑΣ ΤΙ ΟΡΔΥΝΙΑΖΕΣΑΙ ΚΑΙ ΒΑΖΕΙΣ Τ΄ ΑΡΜΑΤΑ ΣΟΥ; / ΛΙΑΚΟ ΣΕ ΓΑΜΟ ΔΕΝ ΘΑ ΠΑΣ ΜΗΔΕ ΣΕ ΠΑΝΗΓΥΡΙ…/ΕΓΩ ΠΑΩ ΣΕ ΠΟΛΕΜΟ ΤΟΥΣ ΤΟΥΡΚΟΥΣ ΝΑ ΧΑΛΑΣΩ!/ ΚΙ ΑΝ ΑΠΟΘΑΝΕΙΣ ΔΥΣΜΟΙΡΕ ΛΙΑΚΟ ΠΟΙΟΣ ΘΑ ΣΕ ΚΛΑΨΕΙ; /ΘΕ ΝΑ ΜΕ ΚΛΑΨΕΙ Η ΝΥΧΤΙΑ ΚΑΙ ΤΟ ΛΑΜΠΡΟ ΦΕΓΓΑΡΙ / ΘΕ ΝΑ ΜΕ ΚΛΑΨΕΙ Η ΜΑΝΑ ΜΟΥ ΚΑΙ Η ΔΟΛΙΑ ΜΟΥ ΓΥΝΑΙΚΑ/ ΘΕ ΝΑ ΜΕ ΚΛΑΨΟΥΝ ΤΑ ΟΡΦΑΝΑ ΚΑΚΟΜΟΙΡΑ ΠΑΙΔΙΑ ΜΟΥ. Και ύστερα βάζοντας φτερά στα πόδια του μέσα από μυστικά μονοπάτια και στενά περάσματα κίνησε να συναντήσει το πεπρωμένο του στη περίφημη μάχη στο Μανιάκι. Η μάνα του  μετά την μάχη σαν έμαθε για το κακό που βρήκε τον γιο της, επήγε στον τόπο του χαμού παίρνοντας μαζί της κρασί και λάδι για να καθαρίσει το σώμα του νεκρού παιδιού της. Τον βρήκε μαυρισμένο από την κάπνα του μπαρουτιού και δίπλα το σπαθί του σπασμένο από την μανία της μάχης. Μοιρολογώντας καθάρισε τις πληγές του με τα δάκρυά της, έπλυνε το σώμα του με κρασί, το άλειψε με λάδι και μετά τον μετέφερε από εκεί μέχρι το χωριό στην πλάτη της, «ζαλιά». Από το πολύ βάρος και την κούραση έμεινε πιασμένη – κυρτή και καμπουριασμένη για όλη την υπόλοιπη ζωή της! Ο θρήνος και το μοιρολόϊ μάνας και της γυναίκας του ράγιζαν καρδιές σε όλη την Ορεινή Τριφυλία! Το μοιρολόϊ τους  έγινε τραγούδι αργότερα που το τραγουδούσαν με περηφάνια οι συχωριανοί τιμώντας την ανδρειωσύνη και τον ηρωϊκό του αγώνα. Σ΄ΟΥΛΟ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΞΑΣΤΕΡΙΑ / Σ’ ΟΥΛΟ ΤΟΝ ΚΟΣΜΟ ΗΛΙΟΣ / ΤΗΣ ΣΑΡΑΚΙΝΑΔΑΣ ΤΑ ΒΟΥΝΑ / ΒΑΡΙΑ ‘ΝΑΙ ΣΚΟΤΙΣΜΕΝΑ / Ο ΛΙΑΚΟΣ ΕΛΑΒΩΘΗΚΕ / ΠΟΘΑΝΕ ΣΤΟ ΜΑΝΙΑΚΙ / ΤΟΝ ΚΛΑΙΕΙ Η ΜΑΝΑ ΤΟΥ Η ΓΛΥΚΕΙΑ / ΚΑΙ Η ΔΟΛΙΑ ΤΟΥ ΓΥΝΑΙΚΑ / ΣΗΚΩ ΡΕ ΛΙΑΚΟ ΜΑΣ ΓΛΥΚΕ/ ΚΑΙ ΜΗΝ ΒΑΡΙΟΚΟΙΜΑΣΑΙ / ΝΑ ΠΑΣ ΝΑ ΣΒΗΣΕΙΣ ΤΗΝ ΤΟΥΡΚΙΑ / ΚΑΙ ΟΥΛΟ ΤΟ ΝΤΟΥΒΛΕΤΙ…

Ο Αθανάσιος Γρηγοριάδης αναφέρει: Ο Ηλίας Γιαννόπουλος υπηρέτησε σπουδαίως καθ΄όλον τον αγώνα(Ιστορικαί αλήθειαι σελ.261)

Ο Φωτάκος αναφέρει το περιστατικό,  Εφθάσαμε εις το αλώνι του    Κολοκοτρώνη. Τα σώματα ήρχοντο το ένα κατόπιν του άλλου. Ο Γρηγοριάδης είχε τότε τον περίφημο σημαιοφόρο του Ηλίαν ονομαζόμενον, όστις διεκρίθει κατά την μάχην ταύτην δια την παληκαριά του, ήτις ήτο γνωστή εξ άλλων προηγουμένων πολέμων                                                                                         (Απομνημονεύματα 5^ον βιβλίον σελ. 102).

Ο Αμβρόσιος Φραντζης  γράφει: Εις εκείνη την μάχη διεκρίθη ο σημαιοφόρος Γιαννόπουλος εκ Κυπαρισσίας, το ατρόμητο παλληκάρι…(Β΄τόμος σελ. 381-382).  

Πηγή : Αποσπάσματα από το βιβλίο «Η ΤΡΙΦΥΛΙΑ» του Κοσμά Εμμ. Αντωνόπουλου (σελ. 397-398).

Εργασία του : ΚΟΜΙΑΝΟΥ ΠΙΠΗ, komianos.wordpress.com

Δευτέρα. 16 Μαρτίου στο Μέγαρο μουσικής: Ντρέδες…και έτσι ξεκίνησε η επανάσταση στη Μεσσηνία.

ΟΜΟΣΠΟΝΔΙΑ ΣΥΛΛΟΓΩΝ-ΣΥΝΔΕΣΜΩΝ ΤΡΙΦΥΛΙΑΣ

ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΟΥ 42 Τ.Κ.10432 ΑΘΗΝΑ Τ/F 2105237450, osystr @ gmail . com

Η Ομοσπονδία Συλλόγων-Συνδέσμων Τριφυλίας

ο Εκπαιδευτικός Όμιλος New York College, το Ίδρυμα Καπετάν

Βασίλη & Κάρμεν Κωνσταντακόπουλου ο Δήμος Καλαμάτας και ο

Δήμος Οιχαλίας διοργανώνουν, υπό την αιγίδα του Εθνικού

Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, εκδήλωση ιστορικού

περιεχομένου προς τιμή των Ντρέδων, ηρώων της Εθνικής

Παλιγγενεσίας του 1821 με θέμα:

<< Ντρέδες…και έτσι ξεκίνησε η επανάσταση στη Μεσσηνία>> .

Η εκδήλωση θα γίνει την Δευτέρα. 16 Μαρτίου και ώρα 19.00 στην

αίθουσα Νίκος Σκαλκώτας στο Μέγαρο μουσικής

( metro στάση Μέγαρο Μουσικής)

Κεντρικοί ομιλητές είναι οι κ.κ.: Χρίστος Παναγόπουλος , Πρέσβης επί τιμή, Αλέξης Χαρίτσης Βουλευτής Ν. Μεσσηνίας, Άγγελος Συρίγος αν.Καθηγητής Διεθνούς Δικαίου και εξωτερικής Πολιτικής, Πάντειο Πανεπιστήμιο Βουλευτής Ά Αθηνών.

Την Εκδήλωση θα συντονίσει η Βίκυ Φλέσσα, Κλασσική Φιλόλογος-

δημοσιογράφος.

.

Το Διοικητικό Συμβούλιο καλεί όλους τους συμπατριώτες μας με

την παρουσία τους να τιμήσουν την σημαντική αυτή εκδήλωση που

έχει στόχο την αναγνώριση της τεράστιας προσφοράς των

ΝΤΡΈΔΩΝ στην Εθνική παλιγγενεσία.

Για το Δ.Σ.

Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ                    Ο ΓΕΝ. ΓΡΑΜΜΑΤΕΑΣ

ΠΑΝ. ΛΟΥΤΟΣ                  ΔΗΜ.ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΟΠΟΥΛΟΣ

ΤΕΤΑΡΤΗ 26 ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2020: ΕΜΦΥΛΙΕΣ ΜΑΧΕΣ ΙΔΕΩΝ, ΕΝΑ ΒΙΒΛΙΟ ΤΟΥ ΓΙΩΡΓΟΥ Ν. ΠΑΠΑΘΑΝΑΣΙΟΥ.

Οι εκδόσεις ΕΠΙΚΕΝΤΡΟ και το βιβλιοπωλείο ΒΙΒΛΙΟΠΟΛΙΣ σας

προσκαλούν στην παρουσίαση του βιβλίου του Γιώργου Ν.

Παπαθανασόπουλου:

ΕΜΦΥΛΙΕΣ ΜΑΧΕΣ ΙΔΕΩΝ

ο ιδεολογικός εμφύλιος πόλεμος στην Ελλάδα, 1946 – 1960

Για το βιβλίο θα μιλήσουν:

 Πέτρος Παπασαραντόπουλος, εκδότης, συγγραφέας

 και ο συγγραφέας του βιβλίου, Γιώργος Ν. Παπαθανασόπουλος,

συγγραφέας, δημοσιογράφος.

 Τη συζήτηση θα συντονίσει ο Δημήτρης Καούνης, δικηγόρος.

Τ ε τ ά ρ τ η 2 6 Φ ε β ρ ο υ α ρ ί ο υ 2 0 2 0 , 7 : 0 0 μ . μ .

Αίθουσα εκδηλώσεων Ξενοδοχείου REX (στον ημιώροφο)

(Αριστομένους 26, πεζόδρομος, Καλαμάτα)

Η παρουσία σας θα μας τιμήσει ιδιαίτερα

Επιμέλεια εκδήλωσης :

– Δήμητρα Δημοπούλου

– Σωτήρης Θεοδωρόπουλος

Από το οπισθόφυλλο του βιβλίου:

Το «Εμφύλιες μάχες ιδεών» είναι ένας θησαυρός πληροφοριών και

συσχετίσεων για μια εποχή άγρια και εξαιρετικά επικίνδυνη. Για

μια εποχή επίμονα πλαστογραφημένη… Έχουν περάσει ήδη

εβδομήντα χρόνια και είναι εντυπωσιακή η επιμονή των τότε

ηττημένων να επιβάλλουν -το έχουν καταφέρει σχεδόν- τη δική

τους ιστορική εκδοχή. Στις «Εμφύλιες μάχες ιδεών» παρουσιάζονται

αυτές στις ποικίλες διαστάσεις τους, με σαφήνεια και νηφαλιότητα.

Βρίσκω εξαιρετικά ενδιαφέροντα τον τρόπο άρθρωσης του

μελετήματος. Χωρισμένο σε μέρη, παρουσιάζει σε κάθε ένα με

πληρότητα τα διάφορα θέματα. Στο πρώτο π.χ. εξετάζεται ο

ιδεολογικός εμφύλιος πόλεμος. Είναι η προετοιμασία του εδάφους

πάνω στο οποίο θα κριθεί η τελική σύγκρουση.)Πρόκειται για ένα

ορυχείο στοιχείων. Μέσα από αυτά παρατηρώντας κανείς τα γεγονότα από τη σημερινή απόσταση διαπιστώνει, με μελαγχολία, πόσος πνευματικός ιδρώτας κύλησε για ένα αδειανό πουκάμισο, εν

τέλει.)

ΣΑΒΒΑΤΟ 14 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 2019 ΣΤΗΝ ΚΥΠΑΡΙΣΣΙΑ: Η ΕΚΠΟΜΠΗ ΤΗΣ ΕΡΤ2, ΑΠΟ ΠΕΤΡΑ ΚΑΙ ΧΡΟΝΟ.

Η Κυπαρισσία στην εκπομπή «Από πέτρα και χρόνο» της ΕΡΤ2

Την «Κυπαρισσία» επισκέπτεται το σημερινό επεισόδιο του νέου κύκλου της σειράς ντοκιμαντέρ «Από πέτρα και χρόνο», που μεταδίδεται το Σάββατο 14 Δεκεμβρίου 2019 και ώρα 18:30 στην ΕΡΤ2.

Από τον Όμηρο μέχρι σήμερα σε μια τεράστια τροχιά του χρόνου, η Κυπαρισσία στέκεται πάντα εδώ αγέρωχη και περήφανη με το κάστρο της να ατενίζει κάτω το πέλαγος.

Πέρασαν Φράγκοι, Ενετοί, Τούρκοι και άφησαν το στίγμα τους.

Μια πόλη αυθεντική, ανθρώπινη, αληθινή.

Κείμενα-παρουσίαση: Λευτέρης Ελευθεριάδης.

Σκηνοθεσία: Ηλίας Ιωσηφίδης.

Πρωτότυπη μουσική: Γιώργος Ιωσηφίδης.

Διεύθυνση φωτογραφίας: Δημήτρης Μαυροφοράκης.

Μοντάζ: Χάρης Μαυροφοράκης.

https://www.ert.gr/ert-protaseis/i-kyparissia-stin-ekpompi-apo-petra-kai-chrono-tis-ert2/?fbclid=IwAR1SSdxDkcTQzZmFTTA5A-6OHHkshHCF_1pX44LsuDRNSZK6zHiUoiAU4gU

Σχολιάζει ο Δημήτριος Π. Μητρόπουλος. «Σαλαμίνα : Η ιστορία και ο μύθος συμπλωτήρες στον πλου ενός επικού μεγαλείου» Aπό τον Σωτήριο Κουράβελο Υποσ/γο ε.α. Κορωπί.

Δημήτριος Π. Μητρόπουλος Αντιστράτηγος ΕΛ.ΑΣ. (ε.α.) Επίτιμος Υπαρχηγός ΕΛ.ΑΣ. Πτυχιούχος Νομικών & Πολιτικών Επιστημών Κ.Π.Α. Διπλωματούχος Δημοσίων Σχέσεων CΑΜ – Λονδίνου

 

ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΟΜΙΛΙΑ

Θέμα :   «Σαλαμίνα : Η ιστορία και ο μύθος συμπλωτήρες στον πλου ενός επικού μεγαλείου»

Κύριον Σωτήριο Κουράβελο Υποσ/γο ε.α. Κορωπί

Στρατηγέ,

Θέλω να σας συγχαρώ, για την εντυπωσιακή σας ομιλία, που πραγματοποιήσατε, την             13-10-2019, στο Αμφιθέατρο του Δημαρχείου Κρωπίας, με το ανωτέρω θέμα, όπου με απλά νοήματα πλημμυρισμένα από ευαισθησία και χάρη, και μιας πραγματογνωστικής παραδοξότητας που οδηγεί σε νοσταλγίες και αινίγματα, συγκινήσατε τους ακροατές και ευαισθητοποιήσατε τα πατριωτικά αισθήματα και το πνεύμα τους.

Επίσης και την ευγενική ποιήτρια Καλομοίρα Πιέτρη – Αυγούστη, η οποία με αισθαντικότητα και υποβλητικότητα, μέσα από την υπόδειξη μιας περιθάλπτουσας τρυφερότητας, που μεταγγίζεται στα τεκμήρια αλλοτινών εποχών, διάβασε στίχους και καλλιέργησε την ατμόσφαιρα, προκειμένου να κινητοποιείται δημιουργικά, ο συνειρμός των ακροατών.

Παρευρέθηκα στην εκδήλωση και ικανοποιήθηκα προσωπικά, όπως και οι άλλοι ακροατές, με την εκφραστική σας απλότητα και τη νοηματική αλληλουχία των ιστορικών γεγονότων, την προβολή των Σλάϊτς και των φωτογραφιών που απεικόνιζαν τις παρατάξεις και τις θέσεις, του Ελληνικού και Περσικού Στόλου, στα στενά της Σαλαμίνας, κατά τη διάρκεια της Ναυμαχίας στις (22-09-480 π.Χ.). Μέσα από μια υφολογία ανάμεσα στο παρελθόν και το παρόν, έλξατε συγκινησιακά την προσοχή όλων.

Η συντριβή του Περσικού Στόλου, ήταν αποτέλεσμα, της γενναιότητας και αγωνιστικότητας των Ελλήνων Ναυτικών, της φιλοπατρίας και της ενδυνάμωσης της Εθνικής υπερηφάνειας, αφού υπερασπίστηκαν με σθένος, εντιμότητα και σπάνια ευσυνειδησία, τα ιδανικά «περί πίστεως και πατρίδας».

Η Ναυμαχία της Σαλαμίνος αποτέλεσε την σημαντικότερη σύγκρουση και την αρχή του τέλους της Δεύτερης Περσικής Εισβολής στην Ελλάδα. Σύμφωνα με τους ιστορικούς, αν οι Πέρσες νικούσαν στην Σαλαμίνα, θα είχε σταματήσει η ανάπτυξη της Ελλάδος και κατά συνέπεια ο Δυτικός Πολιτισμός, δεν θα ήταν όπως σήμερα, γι’ αυτό και θεωρείται, από τις σημαντικότερες μάχες στην ανθρώπινη ιστορία.

Αν σκεφτούμε, ότι ο Περσικός Στόλος είχε διπλάσια πλοία του Ελληνικού, σύμφωνα με τον Αισχύλο, που πήρε μέρος στη Ναυμαχία, η ήττα των Περσών στη Σαλαμίνα, ήταν συντριπτική. Γι’ αυτό ο Ξέρξης συντετριμμένος από την εξέλιξη της Ναυμαχίας, που παρακολουθούσε από το «χρυσό θρόνο», έδωσε εντολή στα πλοία του, να επιστρέψουν στην Ασία.

Η Νίκη στη Σαλαμίνα, για «τον υπέρ πάντων αγώνα», έχει σφραγίδα ενός μεγάλου Αρχαίου Αθηναίου Πολιτικού και Στρατιωτικού, που βύθισε για πάντα το ιστορικό όνειρο. Η διορατικότητα του Θεμιστοκλή, που είπε στον Ευρυδιάδη την περίφημη φράση «πάταξον μεν, άκουσον δε» θα μείνει για πάντα χαραγμένη στην ιστορία της Ελλάδος.

Στρατηγέ,

Η ομιλία σας, μέσα από την εσωτερική σας φωταύγεια, από τις εντυπώσεις και τις ιστορικές αναμνήσεις, ισολογισμούς και βιώματα, στοχασμούς και αναζητήσεις, πράξεις και συμπεριφορές, ανάμεσα στο παρελθόν και το παρόν, με περιπετειώδη αγωνία και ελπίδα, μετέτρεψε το μακρινό σε κοντινό γεγονός.

Συγχαρητήρια και ευχαριστίες στον κ. Δήμαρχο και το Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου Κρωπίας, που οργανώνουν τέτοιες ομιλίες, που ξετυλίγουν πτυχές της ιστορίας μπροστά στα εκστατικά μάτια και αυτιά των ακροατών.

Με ιδιαίτερη εκτίμηση

Δημήτριος Μητρόπουλος

ΜΑΧΗ ΣΑΛΑΜΙΝΑΣ ΟΜΙΛΙΑ ΚΟΥΡΑΒΕΛΟΥ 2019

Θεόδωρος Γ. Παππάς (επιμέλεια): Εγχειρίδιο Ιστορίας Ιονίων νήσων, Ενα σημαντικό ιστορικό βιβλίο για την περιοχή.

Το “Εγχειρίδιο Ιστορίας Ιονίων Νήσων”, η ιστορία των Ιονίων Νήσων που συνέγραψε η επιστημονική ομάδα αποτελούμενη από ακαδημαϊκούς, καθηγητές, αρχαιολόγους, μουσειολόγους με επικεφαλής τον Αντιπρύτανη του Ιονίου Πανεπιστημίου Θεόδωρο Παππά και με τη χρηματοδότηση της Περιφέρειας Ιονίων Νήσων, δια του Περιφερειακού Ταμείου Ανάπτυξης, είναι γεγονός.

Το βιβλίο παρουσιάστηκε τη Δευτέρα στην Ιόνιο Ακαδημία από τους πανεπιστημιακούς: Θεόδωρο Παππά – αντιπρύτανη του Ιονίου Πανεπιστημίου, Βάϊο Βαϊόπουλο- καθηγητή του Ιονίου Πανεπιστημίου, Κώστα Καρδάμη – αν. Καθηγητή του Ιονίου Πανεπιστημίου και Σταμάτη Χονδρογιάννη – Δρ. Αρχαιολόγο – Μουσειολόγο, προϊστάμενο του Τμήματος Εκθέσεων και Εκπαίδευσης στο Μουσείο Ασιατικής Τέχνης σε μια ζεστή συγκινησιακή ατμόσφαιρα και την κοινή διαπίστωση όλων ότι θα πρέπει να ακολουθήσει η εκτύπωση και προώθησή του στις βιβλιοθήκες και στα σχολεία, ώστε σε συνεργασία με το Υπουργείο Παιδείας να αποτελέσει αντικείμενο διδαχής της νεολαίας των Επτανήσων.

Ο Περιφερειάρχης Ιονίων Νήσων Θεόδωρος Γαλιατσάτος κήρυξε την έναρξη της εκδήλωσης δηλώνοντας την ικανοποίησή του για τη συνεισφορά της ΠΙΝ στο εγχείρημα, υπογράμμισε ότι οι σχέσεις Περιφέρειας Ιονίων Νήσων και Ιονίου Πανεπιστημίου έχουν μπει πλέον σε άλλη βάση, με αμοιβαία εμπιστοσύνη και κοινές κατευθύνσεις για δράσεις και έργα και τόνισε: “η ικανοποίησή μας είναι διπλή γιατί η προσπάθειά μας για τη διατήρηση της ιστορικής μνήμης και την ενίσχυση και στήριξη του πολιτισμού και της παιδείας στα Ιόνια νησιά παίρνει σάρκα και οστά, το αποτέλεσμα είναι εξαιρετικό και η συνεργασία με την πολυπληθή επιστημονική ομάδα που συνέγραψε το έργο εξαιρετική. Πήραμε πολλά μέσα από αυτή τη συνεργασία και η κοινωνία μας ακόμη περισσότερα, αφού το βιβλίο αυτό είμαστε σίγουροι ότι θα βρεθεί στα χέρια όλων των εκπαιδευτικών για να διδάξουν γεγονότα της Επτανησιακής Ιστορίας στα σχολεία μας”.

Για dream team των ακαδημαϊκών που συνέγραψαν το βιβλίο ιστορίας έκαναν λόγο οι πανεπιστημιακοί ομιλητές, εξάροντας την πρωτοβουλία του Περιφερειάρχη Ιονίων Νήσων και τη διάθεση συνεργασίας που έχει επιδείξει με τον ακαδημαϊκό κόσμο. Ήταν δε κοινή παραδοχή ότι η εδραιωμένη, πλέον, συνεργασία των δύο πλευρών θα αποφέρει και στο μέλλον γόνιμους καρπούς με συνδιοργανώσεις σπουδαίων συνεδρίων και εκδηλώσεων.

Στην εκδήλωση απηύθυναν χαιρετισμό ο Δήμαρχος Κέρκυρας Κώστας Νικολούζος και ο Περιφερειακός Δ/ντης Εκπαίδευσης Πέτρος Αγγελόπουλος, γραπτό χαιρετισμό απέστειλαν ο Σεβ. Μητροπολίτης Κερκύρας, Παξών και Διαποντίων Νήσων κ. Νεκτάριος και ο Πρύτανης του Ιονίου Πανεπιστημίου, καθηγητής Βασίλης Χρυσικόπουλος, ενώ παρέστησαν ο Πρόεδρος του Περιφερειακού Συμβουλίου Χρήστος Μωραΐτης, οι αντιπεριφερειάρχες Γιάννης Φοντάνας, Αλέκος Μιχαλάς και Διονύσης Στραβοράβδης, ο πρώην Δήμαρχος Σωτήρης Μικάλεφ, οι περιφερειακοί σύμβουλοι Μαρίνα Μοσχάτ, Σπύρος Βλαχόπουλος και Κώστας Γκούσης, οι επικεφαλής παρατάξεων στο περιφερειακό συμβούλιο Γιώργος Καλούδης και Τάσος Σαλβάνος, ο δημοτικός σύμβουλος Δημήτρης Μεταλληνός, η δ/ντρια του Μουσείου Ασιατικής Τέχνης Δέσποινα Ζερνιώτη, η πρ. Δ/ντρια των ΓΑΚ- Αρχείων Ν. Κέρκυρας Αλίκη Νικηφόρου, ο υποψήφιος στις επικείμενες εκλογές για την ΠΙΝ Αλ. Αλεξάκης, ο πρόεδρος της ΕΠΣ Κέρκυρας Π. Ποζίδης και πλήθος κόσμου.

Το Εγχειρίδιο Ιστορίας Ιονίων Νήσων απευθύνεται κυρίως σε μαθητές και διδάσκοντες, αλλά και στο ευρύτερο κοινό που ενδιαφέρεται για μια περιεκτική, αλλά υπεύθυνα τεκμηριωμένη επισκόπηση της επτανησιακής ιστορίας

Κυκλοφόρησε το Εγχειρίδιο Ιστορίας Ιονίων Νήσων, ένας τόμος αποτέλεσμα συνεργασίας μεταξύ του Εργαστηρίου Τεκμηρίωσης Πολιτιστικής και Ιστορικής Κληρονομιάς του Ιονίου Πανεπιστημίου και του Ταμείου Ανάπτυξης των Ιονίων Νήσων, Περιφέρειας Ιονίων Νήσων, και του οποίου την επιμέλεια είχε ο Καθηγητής Θεόδωρος Παππάς. Ο Θεόδωρος Γ. Παππάς, Καθηγητής στο Τμήμα Αρχειονομίας, Βιβλιοθηκονομίας και Μουσειολογίας και Αντιπρύτανης του Ιονίου Πανεπιστημίου, είκοσι σχεδόν χρόνια μετά τη δημοσίευση του έργου του Κέρκυρα, εγχειρίδιο Τοπικής Ιστορίας, Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων – Παιδαγωγικό Ινστιτούτο – Δήμος Κερκυραίων: Αθήνα, 2000, επιμελείται έναν ακόμη τόμο που εμπίπτει στο αντικείμενο της τοπικής ιστορίας και αφορά αυτή τη φορά συνολικά τον χώρο των Ιόνιων νήσων.

Στο πεδίο αυτό τα τελευταία χρόνια έχει συνεισφέρει σειρά άλλων μελετών μέσα και από το «Εργαστήριο Τεκμηρίωσης Ιστορικής και Πολιτιστικής Κληρονομιάς» που διευθύνει στο ΤΑΒΜ. Ειδική μνεία αξίζει να γίνει στο βιβλίο Τοπική Ιστορία Γ΄ Γυμνασίου. Βιβλίο Εκπαιδευτικού, ΟΕΔΒ: Αθήνα, 2006 που δημοσίευσε σε συνεργασία με τον αείμνηστο καθηγητή Σπύρο Ν. Ασωνίτη.

Το Εγχειρίδιο Ιστορίας Ιονίων Νήσων απευθύνεται κυρίως σε μαθητές και διδάσκοντες, αλλά και στο ευρύτερο κοινό που ενδιαφέρεται για μια περιεκτική, αλλά υπεύθυνα τεκμηριωμένη επισκόπηση της επτανησιακής ιστορίας.

Η τοπική ιστορία αξίζει να τύχει μεγαλύτερης προσοχής από τους ιστορικούς και τους εκπαιδευτικούς καθώς πρόκειται για αντικείμενο που είναι περιορισμένο στον χώρο και στρέφεται στη μελέτη κυρίως των μικρών κοινωνικών ομάδων. Είναι μια μικροϊστορία που επιχειρεί να διεισδύσει στα πράγματα και φιλοδοξεί να συμβάλει στην ολοκληρωμένη και ακριβή παρουσίαση γεγονότων, πραγμάτων και προσώπων, που η αντιμετώπισή τους μέχρι τώρα ήταν γενική, αόριστη και ελλιπής. Συγχρόνως όμως η τοπική ιστορία είναι και ιστορία συνολική.

Για να αξιοποιηθούν σωστά τα πορίσματά της και το περιεχόμενό της, πρέπει να ενταχθεί στη μακροϊστορία. Ο συγγραφέας της τοπικής ιστορίας οφείλει να κατέχει την επιστημονική μέθοδο συγγραφής μιας μελέτης, να είναι σε θέση να ερμηνεύει αρχαίες, μεσαιωνικές και νεότερες πηγές, αρχεία και έγγραφα∙ να αποκωδικοποιεί κοινωνικά κινήματα, πορίσματα της επιστήμης και να μελετά συνήθειες και τρόπους ζωής, πολιτισμικά επιτεύγματα, αλλά και την ιστορία του περιβάλλοντος και του κλίματος. Όλα αυτά προϋποθέτουν, εκτός από τις ιστορικές γνώσεις, γνώσεις κοινωνικής ανθρωπολογίας και άλλων επιστημών, αυστηρό επιστημονικό έλεγχο και μεθοδολογική πειθαρχία.

Για τους μαθητές

Η μελέτη και η διδασκαλία της τοπικής ιστορίας συμβάλλει στην καλύτερη προσαρμογή των μαθητών στην πολυσύνθετη κοινωνική, οικονομική και πολιτιστική πραγματικότητα. Συντελεί στη διαμόρφωση συνειδητοποιημένων πολιτών, που ενδιαφέρονται για τη διαφύλαξη της πολιτισμικής φυσιογνωμίας του τόπου τους και μιας πολιτισμικής ταυτότητας ικανής να προβάλλει αντίσταση στα ντόπια και εισαγόμενα πολιτισμικά υποπροϊόντα. Επιδιώκει επίσης να καλλιεργήσει δεξιότητες για άντληση πληροφοριών και επαλήθευση των δεδομένων και να δημιουργήσει κίνητρα για ατομική και συλλογική δράση μέσα και έξω από το σχολείο. Να ευαισθητοποιήσει τους νέους, ώστε να δείχνουν ενδιαφέρον για το περιβάλλον, την ποιότητα ζωής και να αντιδρούν σε όσους επιχειρούν να υποβαθμίσουν το φυσικό και πολιτισμικό περιβάλλον.

Ακόμη, η τοπική ιστορία επιτρέπει άλλη μεθοδολογική προσέγγιση: από το ορατό στοιχείο, το γνώριμο, προς το μη ορατό και το αλλοτινό. Η έρευνα θεμάτων τοπικής διάστασης φέρνει το μαθητή σε επαφή με την ιστορική πραγματικότητα και τα προβλήματα του τόπου (παλαιότερα μνημεία, αρχεία, κτίσματα, εργαλεία άλλων εποχών, συνήθειες και τρόπους ζωής, σύγχρονα έργα, τοπικούς θρύλους κ.τ.λ.).

Η γνώση αυτών των θεμάτων, του επιτρέπει να έχει λόγο γι’ αυτά, να κατανοεί και να επικοινωνεί καλύτερα. Τον βοηθά να γίνει άτομο συνειδητό. Η τοπική ιστορία των ανθρώπων είναι εξαιρετικής σημασίας για τη διατήρηση της πνευματικής προσωπικότητας, για τη σύνδεση του παρόντος με το παρελθόν και για τη διαμόρφωση του μέλλοντος. Δείχνει ακόμη την ιδιοτυπία, την ιδιαιτερότητα κάθε τόπου, ευνοεί τη σύγκριση και οδηγεί στην αποδοχή της πολυμορφίας και της ιδιαιτερότητας.

Η επαφή με την τοπική ιστορία είναι περισσότερο επιτακτική σήμερα, που η απειλή της πολιτισμικής αλλοτρίωσης και αποσύνθεσης είναι έντονη. Διαπιστώνουμε ότι οι κοινωνικές και οικονομικές δομές επηρεάζουν και διαμορφώνουν τις συνήθειες και τις συμπεριφορές τοπικών και ευρύτερων περιοχών. Ο κοινός τρόπος ζωής, η μαζική παραγωγή των αγαθών και η διάδοσή τους στην παγκόσμια αγορά έχουν ως συνέπεια τον εκτοπισμό των τοπικών προϊόντων. Μαζί με τα τοπικά προϊόντα σιγά σιγά χάνονται και οι τοπικές μνήμες, καθώς και οι αισθητικές μορφές.

Ολόκληρη η πολιτισμική ταυτότητα των τοπικών, και τώρα τελευταία και των εθνικών, κοινωνιών κινδυνεύει να αφανισθεί από την ξενόφερτη, μαζική, χωρίς ποιότητα, πολιτισμική παραγωγή. Η απειλή της πολιτισμικής αλλοτρίωσης, ιδιαίτερα για περιφερειακές χώρες, όπως η Ελλάδα, προκάλεσε τη δικαιολογημένη πολιτισμική αντίσταση, με την επιστροφή στην τοπική ιστορία και την αναζήτηση της συλλογικής πολιτισμικής μνήμης και ταυτότητας.

«Όλο και περισσότερο γίνεται παντού κατανοητό ότι βρίσκεται πια σε κίνδυνο η ίδια η συναισθηματική, ηθική και πνευματική υπόσταση του ανθρώπου· ότι η ανία της ομοιομορφίας και η αποδυνάμωση του δικού του συλλογικού πολιτισμού απειλεί την ισορροπία του, την ψυχική του υγεία· και ότι η πολιτισμική αλλοτρίωση ανοίγει το δρόμο σε κάθε άλλης μορφής υποταγή».

Ο ογκώδης τόμος των 554 σελίδων, πέραν της εισαγωγής που υπογράφει ο Παναγιώτης Ροϊλός, Καθηγητής Νεοελληνικών Σπουδών και Συγκριτικής Λογοτεχνίας στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ, περιλαμβάνει δώδεκα κεφάλαια με επιμέρους υποενότητες. Τα κεφάλαια αυτά, γραμμένα από πανεπιστημιακούς, διδάκτορες και ανθρώπους των γραμμάτων με ειδίκευση στην ιστορία και τον πολιτισμό των Επτανήσων, εκτείνονται χρονικά από την αρχαιότητα μέχρι τη σημερινή περίοδο και αναφέρονται στην ιστορία, την αρχαιολογία, τις τέχνες και τον πολιτισμό των Ιόνιων νήσων.

Αναλυτικά ο τόμος διαρθρώνεται ως εξής:

ΕΙΣΑΓΩΓΗ: Πολιτισμική ομογενοποίηση και τοπικές κοινωνίες: Περί «Τοπικής Ιστορίας» (Παναγιώτης Ροϊλός).

ΠΡΩΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ: Μεθοδολογική προσέγγιση της Τοπικής Ιστορίας: από τη θεωρία στη σχολική πράξη (Θεόδωρος Παππάς – Σοφία Μπρισένιου).

ΔΕΥΤΕΡΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ: Επτάνησα: Ο τόπος και οι άνθρωποι (Σεβαστή Λάζαρη – Δημήτριος Ανωγιάτης – Μιλτιάδης Μπότσης).

ΤΡΙΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ: Η ιστορική διαδρομή: Από την Αρχαιότητα έως τη Βυζαντινή Περίοδο (Θεόδωρος Παππάς – Ηλίας Γιαρένης).

ΤΕΤΑΡΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ: Οι πολιτικές τύχες των Επτανήσων: Από τις Νορμανδικές επιχειρήσεις έως την Ένωση με την Ελλάδα (Γεράσιμος Παγκράτης – Βιχελμίνα Ζάχου).

ΠΕΜΠΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ: Τα Επτάνησα, 16ος-19ος αι. Η κοινωνία: Τάξεις, ομάδες, σχέσεις και συγκρούσεις (Νικόλαος Καραπιδάκης).

ΕΚΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ: Τα συνταγματικά κείμενα των Ιονίων Νήσων: μια ιστορία από τον 19ο αι. (Αλίκη Νικηφόρου).

ΕΒΔΟΜΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ: Η οικονομία των Επτανήσων και η κοινωνία των οικονομιών της (Ευάγγελος Πρόντζας – Βιργινία Φουρνάρη).

ΟΓΔΟΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ: Ο πολιτισμός και η τέχνη των αστικών κέντρων, Μουσική (Κωνσταντίνος Καρδάμης), Θέατρο (Γεώργιος Πεφάνης), Εικαστικές τέχνες (Σταμάτιος Χονδρογιάννης – Ευγενία Δρακοπούλου), Λογοτεχνία (Γεώργιος Ανδρειωμένος – Περικλής Παγκράτης – Δημήτριος Κονιδάρης).

ΕΝΑΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ: Λαϊκή τέχνη και πολιτισμός (Αικατερίνη Δεμέτη).

ΔΕΚΑΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ: Η εκπαίδευση στα Επτάνησα (Νικόλαος Κουρκουμέλης – Παναγιώτα Τζιβάρα).

ΕΝΔΕΚΑΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ: Η Ιστορία της Εκκλησίας (Δημήτριος Μεταλληνός).

ΔΩΔΕΚΑΤΟ ΚΕΦΑΛΑΙΟ: Τα στοιχεία που συγκροτούν την επτανησιακή ταυτότητα και οι διαφορές των Επτανήσων από τα υπόλοιπα ελληνικά νησιά (Πέτρος Πετράτος).

Θεόδωρος Γ. Παππάς (επιμέλεια), Εγχειρίδιο Ιστορίας Ιονίων νήσων, Περιφέρεια Ιονίων Νήσων. Περιφερειακό Ταμείο Ανάπτυξης των Ιόνιων Νήσων & Ιόνιο Πανεπιστήμιο: Κέρκυρα, 2019, 554 σσ.

ΜΙΑ ΠΡΟΤΑΣΗ ΑΝΤΙΔΟΤΟ ΓΙΑ ΤΗΝ ΕΡΗΜΩΣΗ ΤΩΝ ΧΩΡΙΏΝ ΜΑΣ. ΓΙΑ ΤΟ ΓΛΥΚΟΡΡΙΖΙ ΜΕΣΣΗΝΙΑΣ …ΕΝ ΠΡΟΚΕΙΜΕΝΟ, ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ ΚΟΝΤΟΒΟΥΝΗΣΙΟΥ.

«Η ΕΡΗΜΩΣΗ ΤΩΝ ΧΩΡΙΏΝ ΜΑΣ«.  ΑΝΤΙΔΟΤΟ ΜΙΑ ΠΡΟΤΑΣΗ

Δεκαετίες τώρα,όπου κι`αν βρέθηκα ανά την υφήλιο,τέλη Ιουλίου και για ένα περίπου μήνα,επιστρέφω και «κατασκηνώνω« στον γενέθλιο τόπο μου,για να «ανεφοδιασθώ«με τις γεύσεις και τις μυρωδιές των αγαπημένων θερινών οπωρών (σύκα,αχλάδια,σταφύδα ,καρπούζια κ.α),για να με κρατούν άγρυπνο νοσταλγό του χωριού μου (Γλυκορρίζιον-Τριφυλίας-Μεσσηνίας).

Αυτή τη χρονιά όμως ,αλλά και τις τελευταίες προηγούμενες ,άφησα το χωριό μου με μια παράξενη πικρή γεύση που της έδωσα την ονομασία «η ερήμωση των χωριών μας« . Και το γράφω αυτό, γιατί στο αγαπημένο μου χωριό δεν έχω πλέον τη δυνατότητα να καθίσω απέναντι σε λίγους νέους άνδρες –γυναίκες, μόνιμους κατοίκους του χωριού και να κουβεντιάσουμε για τα τρέχοντα τοπικά και άλλα γενικότερα θέματα και αυτό γιατί , απλώς ,δεν υπάρχουν πλέον νέοι άνθρωποι στα χωριά μας .

Δυστυχώς,όποιος γεννήθηκε ,έζησε και μεγάλωσε σε χωριό και έχει κρατήσει τους δεσμούς του,  διαπιστώνει σήμερα με την πρώτη του επαφή ότι έχει επέλθει η πλήρης δημογραφική,πολιτική,οικονομική και πολιτιστική «απαξίωση« , διάβασε ερήμωση της υπαίθρου , των χωριών μας.

Και για να εννοήσουμε πλήρως τη πραγματική διάσταση του θέματος ,παραθέτω λιτά και απλά την πρόσφατα ιστορική και σημερινή παράμετρο του φαινομένου στο χωριό μου: 1955-70 μόνιμοι κάτοικοι περί τους 350…ένα εξατάξιο μονοθέσιο δημοτικό σχολείο με 65 μαθητές… αυτοδιοικητική κοινότητα.. 3 καφενεία. Σήμερα 2019:μόνιμοι κάτοικοι 37…το σχολείο καταργήθηκε πριν 28 χρόνια…δεν υπάρχει κοινότητα… δεν υπάρχουν καφενεία . Τη νέα γενιά αποτελούν τρείς οικογένειες με 9 παιδιά σχολικής ηλικίας.

Και δυστυχώς το πρόβλημα της ερήμωσης των χωριών μας θα επιδεινωθεί καθόσον είναι μέρος του γενικότερου δημογραφικού προβλήματος που αντιμετωπίζει η χώρα μας , που σύμφωνα με τη τελευταία (πριν 3 μήνες) επιστημονική έρευνα του δημογραφικού εργαστηρίου του πανεπιστημίου Θεσσαλίας, ο πληθυσμός της Ελλάδος το 2035 μπορεί να μειωθεί από 10.4 εκ .έως 9.5 εκ, το δε 2050 από 10 εκ .έως 8.3 εκ.

Τα κοινωνικά προβλήματα και οι δυσάρεστες καταστάσεις που έχει επιφέρει η ερήμωση των χωριών μας είναι τα ίδια κάθε φορά που επισκέπτομαι το χωριό , για να αναβαπτιστώ στα νάματα της γενέθλιας γης.

Σύμφωνα με τις τεκμηριωμένες εκτιμήσεις, τα πολυσύνθετα κοινωνικο/πολιτικο/οικονομικά αίτια που οδήγησαν στην ερήμωση της υπαίθρου γενικώς οφείλονται στην έξαρση της αστυφιλίας και στην εξωτερική  μετανάστευση που βίωσε η ελληνική κοινωνία μετά τον εμφύλιο πόλεμο και κατά τις δεκαετίες του 50 και 60. Είναι όμως καιρός  και τώρα δεν είναι αργά, να κάνουμε κάτι και να μη καθίσουμε με σταυρωμένα τα χέρια , όπως λένε στο χωριό μου .

Λόγω της επαγγελματικής μου ιδιότητος , είχα τις ευκαιρίες και δυνατότητες να γνωρίσω και ζήσω σε πολλές και διάφορες χώρες και να είμαι σε θέση να διατυπώσω , πέρα και πάνω από όποιες εθνικιστικές και κακώς εννοούμενες πατριωτικές θεωρήσεις και εξάρσεις, τεκμηριωμένα τη προσωπική μου άποψη/εκτίμηση , την οποία νομίζω μπορεί να συμμεριστεί κάθε καλοπροαίρετος και ελεύθερα σκεπτόμενος συμπολίτης, ότι ζούμε σε μια προικισμένη/ευλογημένη από πλευράς φυσικής, κλιματολογικής και ανθρωπίνου δυναμικού χώρα , που μπορούσε και  μπορεί σήμερα να ανταποκριθεί και αντεπεξέλθει στη τρέχουσα κρίση και προκλήσεις , αξιοποιώντας τα συγκριτικά αυτά κι` άλλα πλεονεκτήματα που διαθέτει.

Επί του θέματός μας , το ζητούμενο είναι να ξαναζωντανέψουν τα χωριά μας , να αναβιώσουν , να επανενταχθούν στη παραγωγική και πολιτιστική διαδικασία , να ανασάνουν δημογραφικά , να ξαναγίνουν  όπως κάποτε , η μήτρα της φυλής μας , όπως έχει αναγνωρισθεί ιστορικός.

Το πως θα γίνουν είναι το έτερον ζητούμενο , που μπορεί να φαίνεται και ακούγεται ονειρικό , είναι όμως εφικτό , με τη προϋπόθεση ότι θα υπάρξει κατάθεση , πολιτικής τόλμης , αποφασιστικότητας , φαντασίας   στην εξουσία , οργανωτικότητας και δια-πολιτικήςσυνεννόησης/συναντίληψης.

Φειδώμενος του  φιλόξενου χώρου της «Ε«, καταθέτω τηλεγραφικά την εξής πρότασή μου: Όπως πρέπει να υπάρχει Ενεργή εθνική συνεννόηση των δημοκρατικών πολιτικών δυνάμεων στα θέματα της εξωτερικής πολιτικής, στο ίδιο αυτό πνεύμα να εκπονηθεί , συνταχθεί και συμφωνηθεί ένα μακροχρόνιο στρατηγικό αναπτυξιακό πρόγραμμα δημογραφικής- κοινωνικής-οικονομικής ανασυγκρότησης των χωριών μας.

Με αίσθημα ιστορικής/πολιτικής ευθύνης , κυβέρνηση και δημοκρατικές αντιπολιτευτικές παρατάξεις , αφού παραμερίσουν τα ανόητα φληναφήματα και τις στείρες αντιπαραθέσεις να καθίσουν στο τραπέζι και να δεσμευτούν σε βάθος χρόνου σε ένα σύνθετο αναπτυξιακό πρόγραμμα , που θα στοχεύει στην αναβίωση , γενικώς της υπαίθρου

     Το «εργαλείο-όργανο« υλοποίησης του προγράμματος αυτού θα είναι οι νέοι μας , που στη σημερινή αρνητική συγκυρία διαγκωνίζονται στα περιθώρια των αστικών κέντρων , ψάχνοντας να βρουν μια ανασφάλιστη δουλίτσα που θα τους εξασφαλίζει την ημερήσια «φραπεδιά«. Το εθνικό αυτό πρόγραμμα , που μπορεί να ενισχυθεί από ανάλογα ευρωπαϊκά , θα απευθύνεται και θα προσκαλεί νέους για επιστροφή ή εγκατάσταση στα χωριά , με οικονομικούς και κοινωνικούς προνομιακούς όρους , που θα τους δίνουν τις δυνατότητες να ενταχθούν στο εν ευρεία εννοία γίγνεσθαι της αγροτικής οικονομίας και κοινωνίας.

Δεν είναι του παρόντος και δεν είμαι εξ αντικειμένου σε θέση να παραθέσω ιδέες και σχέδια δράσης και εκπόνησης , καθώς οι αρμόδιοι παράγοντες είναι ικανοί προς τούτο , το μόνο όμως που χρειάζεται είναι όραμα, θέληση  και συμμετοχική δράση.

Και μόνο η σκέψη ότι στα χωριά μας θα γίνονται γάμοι και βαφτίσια και θα μπορούμε να βρίσκουμε στο ιστορικό παζάρι της Κυπαρισσίας (απ`το 1902) ελληνικά, σκόρδα, κρεμμύδια, πατάτες και λεμόνια  και όχι εισαγόμενα από τη Κίνα , Αίγυπτο και Αργεντινή , αναθαρρεύει τους λιγοστούς εναπομείναντες «ακρίτες μας« να κρατήσουν ψηλά τη σημαία της ιστορικής συνέχειας των χωριών μας.

                             Χρίστος Κοντοβουνήσιος- π.Πρέσβυς

                       Γλυκορρίζιον- Τριφυλίας-Αύγουστος- 2019   

Κοντοβουνήσιος, Χρίστος

Ο Χρίστος Κοντοβουνήσιος γεννήθηκε και μεγάλωσε στο Γλυκορρίζι Κυπαρισσίας. Σπούδασε Πολιτικές Επιστήμες, Διεθνείς σχέσεις, Δίκαιο στην Αθήνα, Στοκχόλμη και στη Σορβόννη – Παρίσι. Το 1979 εισήλθε στο Διπλωματικό Σώμα. Έχει υπηρετήσει σε διάφορες χώρες. Σήμερα είναι Πρέσβης της Ελλάδος στη Φινλανδία. Ερωτοτροπεί με τη ποίηση, καθώς και με τη μετάφραση ξένης ποίησης (γαλλικής, αγγλικής, ρωσικής). Έχει εκδώσει ποιητικές συλλογές. Ως προς τη σύγχρονη ποίηση, θεωρεί ότι είναι πλέον προσωποπαγώς εγωκεντρική υπόθεση και προσδιορίζεται από τον ιδιωτικό χώρο καθενός.

Τίτλοι στη βάση Βιβλιονέτ (2017) Από-Μύθο-Ποίηση, Λεξίτυπον (2014) Όζει ελλυχνίων, Λεξίτυπον (2013) Άλφα έως ωμέγα – 24 μύθοι, Λεξίτυπον (2011) Βόρειο Σέλας, Λεξίτυπον (2007) Αυστηρώς προσωπική υπόθεση ή Έλεος απ’ τις λέξεις, Δεδεμάδης

Κυριακή, 22 Σεπτεμβρίου, στο Ψάρι, θα εορτασθεί η 185η επέτειος της Μεσσηνιακής Επανάστασης του 1834.

Πρόγραμμα εκδηλώσεων εορτασμού 185ης επετείου Μεσσηνιακής Επανάστασης 1834.

Την προσεχή Κυριακή, 22 Σεπτεμβρίου, στην Τοπική Κοινότητα Ψαρίου θα εορτασθεί η 185η επέτειος της Μεσσηνιακής Επανάστασης του 1834, προς τιμήν των πρωταγωνιστών της, Γιαννάκη Γκρίτζαλη και Μητροπέτροβα.
Το δε πρόγραμμα του εορτασμού έχει ως εξής:
-Γενικός σημαιοστολισμός δημοτικών και ιδιωτικών κτηρίων της Τ.Κ. Ψαρίου από της 8ης πρωινής μέχρι της δύσης του ηλίου της 22aς Σεπτεμβρίου
-Φωταγώγηση κατά τις βραδινές ώρες.
7.00-10.00: Όρθρος – Θεία Λειτουργία στον Ι.Ν. Αγίου Δημητρίου
10.15: Επιμνημόσυνη δέηση στον Ι.Ν. Αγίου Δημητρίου στη μνήμη των πρωταγωνιστών της Μεσσηνιακής Επανάστασης του 1834, Γιαννάκη Γκρίτζαλη και Μητροπέτροβα
10.40: Μετάβαση Αρχών και κοινού στην οικία του Γιαννάκη Γκρίτζαλη. Κατάθεση στεφάνων
11.00: Χαιρετισμός από τον απόγονο του ήρωας Γιαννάκη Γκρίτζαλη
11.20: Ομιλία από τον πρόεδρο του Ομίλου Απογόνων Αγωνιστών του 1821, Κωνσταντίνο Πλαπούτα. Απαγγελία ποιημάτων από μαθητές και μαθήτριες του Δημοτικού Σχολείου Δωρίου. Παραδοσιακοί χοροί από το Σύλλογο Γυναικών Δωρίου – Χορευτικό Τμήμα «Οι Δωριείς».
Τήρηση ενός λεπτού σιγής. Εθνικός ύμνος.
Με το πέρας της εκδήλωσης θα παρατεθεί δεξίωση.

ΑΡΤΙΚΙ ΜΟΥ …ΤΣΙΦΛΙΚΙ ΜΟΥ. ΔΥΟ ΙΣΤΟΡΙΕΣ ΠΟΛΥ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΥΣΕΣ. ΜΙΑ ΠΑΛΑΙΑ ΑΠΟ ΤΟΝ +ΓΙΑΝΝΗ ΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟ ΚΑΙ ΜΙΑ ΝΕΩΤΕΡΗ ΑΠΟ ΤΗΝ ΝΙΚΗ ΓΚΙΟΥΛΗ.

‎Νίκη Γκιουλή‎ 

ΤΟ ΧΩΡΙΟ ΑΡΤΙΚΙ

Το ΑρτίκΙ ή Αρτίκιο, αναφερόμενο επίσημα ως το Αρτίκιον, είναι οικισμός κοντά στον Αετό και υπάγεται διοικητικά στον Δήμο Τριφυλίας, του Νομού Μεσσηνιας .
Τοποθεσία
Το Αρτίκι βρίσκεται περίπου 21,5 χιλιόμετρα προς τα ανατολικά της Κυπαρισσίας και περίπου 7 χιλιόμετρα δυτικά από τον Αετό. Έχει υψόμετρο 262 μέτρα και απέχει 21,5 περίπου χιλιόμετρα από τις ακτές του Ιονίου Πελάγους. Το Αρτίκι βρίσκεται νότια από τα χωριά Νέα Αγριλιά και Κοπανάκι, από τα οποία απέχει περίπου 6,5 χιλιόμετρα και 7,5 χιλιόμετρα αντίστοιχα. Το Αρτίκι συνδέεται οδικά με τη Νέα Αγριλιά και το Κοπανάκι με ασφαλτοστρωμένη οδό και με άλλα χωριά με χωματόδρομο.

Ιστορία
Το χωριό, έχει μακρόχρονη ιστορία που ακολουθεί την ιστορία της Τριφυλίας και της ευρύτερης περιοχής του Αετού. Σε περιοχές του χωριού, όπως στις τοποθεσίες Εκκλησιές και Ήρα, έχουν εντοπισθεί ίχνη διαφόρων αρχαιολογικών ευρημάτων, από τα οποία πιθανολογείται ότι το Αρτίκι κατοικείτο κατά την αρχαιότητα, τους παλαιοχριστιανικούς χρόνους και την βυζαντινή εποχή. Στη θέση Ήρα, ίσως, υπήρχε αρχαίος οικισμός και ναός προς τιμή της θεάς Ήρας.

Ενετοκρατία
Την εποχή της Ενετοκρατίας αναφερόταν ως Αρτίκι (Artichi). Ο οικισμός αναφέρεται επίσης σε διάφορες απογραφές των Βενετών Προνοητών της Γαληνοτάτης Δημοκρατίας της Βενετίας, οι οποίες έγιναν στο χρονικό διάστημα της τριακονταετίας (1683/84-1715), κατά την οποία οι Βενετοί κατείχαν την Πελοπόννησο.Το χωριό Αρτίκι (Artichi), ανήκε, το 1689, στην επαρχία της Αρκαδίας (ή Αρκαδιάς, δηλαδή την περιοχή της σημερινής Κυπαρισσίας), η οποία ήταν μια από τις 4 επαρχίες, στις οποίες χωριζόταν τότε το διαμέρισμα της Μεθώνης (επαρχία Φαναριού, επαρχία Αρκαδιάς, επαρχία Ναβαρίνου και επαρχία Μεθώνης).

Τουρκοκρατία
Στη τοποθεσία Εκκλησιές, εκτιμάται, ότι υπήρχε οικισμός ο οποίος κατεστράφη ολοσχερώς και ερημώθηκε, από εχθρική επιδρομή, του στρατηγού του Μωάμεθ Β΄, του Τουραχάν Μπέη, οι δε εναπομείναντες κάτοικοί του εγκαταστάθηκαν στα γειτονικά χωριά Παναγιά, Κρίτσι και Σαρακινάδα. Λέγεται, σύμφωνα με την τοπική παράδοση, πως όταν ο Τούρκος πασάς αντίκρισε για πρώτη φορά την περιοχή του Αρτικίου, είπε με ευχαρίστηση την εξής φράση: «Αρτίκι μου, τσιφλίκι μου», πιθανώς επειδή η περιοχή του χωριού ήταν πεδινή και ιδιαίτερα εύφορη.

Νεότερη ιστορία
Το Αρτίκι προσαρτήθηκε στον παλαιό Δήμο Τριπύλης το 1845,στον οποίο, ως έδρα από το 1843 ήταν η Σαρακινάδα. Το Αρτίκι άρχισε να ενισχύεται σε πληθυσμό κυρίως, από το 1850 έως το 1915, με κατοίκους που μετοίκησαν από το σημερινό χωριό Κρυονέρι (παλαιότερα γνωστό ως η Σαρακινάδα).Το χωριό του Αρτικίου, πάντως, δεν αναφέρεται, το 1853, στον β΄ τόμο των «Ελληνικών» του Ιάκωβου Ρίζου Ραγκαβή, ως χωριό του Δήμου Τριπύλης της Επαρχίας Τριφυλίας, με βάση την απογραφή του 1851. Στην ίδια πηγή αναφέρεται ως τότε έδρα του Δήμου Τριπύλης η Σαρακινάδα. Η Σαρακινάδα παρέμεινε ως οικισμός του Δήμου Τριπύλης ως και το 1876 που επανήλθε στον παλαιό Δήμο Αετού. Σύμφωνα με την απογραφή του 1861 το Σελά ήταν τότε έδρα του δήμου με 279 κατοίκους. Λίγο αργότερα η έδρα του δήμου μεταφέρεται και πάλι στην Σαρακινάδα, ενώ το 1876 η έδρα μεταφέρεται από αυτήν στον οικισμό Ραυτόπουλον, όπως επιβεβαιώνεται και από την απογραφή του 1879, στην οποία το χωριό του Αρτικίου δεν αναφέρεται επίσης, ενώ το 1889 ο οικισμός του καταργείται και επίσημα. Το 1899 η περιοχή του κατηργημένου ως οικισμού χωριού μεταφέρεται από το Νομό Μεσσηνίας και υπάγεται στον Νομό Τριφυλίας, για μια περίπου δεκαετία, ως το 1909, που επανέρχεται ξανά στον Νομό Μεσσηνίας, ως οικισμός της Επαρχίας Τριφυλίας. Το 1912 το χωριό Αρτίκι αναγνωρίζεται εκ νέου και προσαρτάται ως έδρα στην Κοινότητα Αρτικίου. Το 1940 το χωριό αναφέρεται επίσημα ως Αρτίκιον. Το χωριό παρέμεινε έδρα της ομώνυμης κοινότητας, από το 1912 ως το 1997, όταν τότε, στα πλαίσια των αλλαγών που επήλθαν στη τοπική αυτοδιοίκηση, μέσω του σχεδίου «Καποδίστριας», το Αρτίκιον υπήχθη στον κατηργημένο Δήμο Αετού Μεσσηνίας,ως το 2010. Από το 2011, μετά τις νέες αλλαγές του σχεδίου «Καλλικράτης» το Αρτίκιον ανήκει πλέον στον νέο Δήμο Τριφυλίας. Ο δήμος αυτός, συστάθηκε με το Πρόγραμμα Καλλικράτης με την συνένωση των προϋπαρχόντων δήμων Αετού, Αυλώνος, Γαργαλιάνων, Κυπαρισσίας, Φιλιατρών και την κοινότητα Τριπύλας. Το Αρτίκιον σήμερα είναι η έδρα και ο μοναδικός οικισμός της Τοπικής Κοινότητας του Αρτικίου του Δήμου Τριφυλίας.

Κάτοικοι
Ο οικισμός, με βάση την απογραφή του 2011, έχει 22 μόνιμους κατοίκους, οι οποίοι απασχολούνται κυρίως σε διάφορες αγροτικές εργασίες. Το κυριότερο αγροτικό προϊόν του Αρτικίου ήταν κυρίως η μαύρη σταφίδα. Παρήγαγε όμως και σιτηρά και εσπεριδοειδή. Είχε και έχει κτηνοτροφία, αλλά σήμερα παράγει κυρίως ελαιόλαδο.Θεωρείται επίσης από τα πλέον παραγωγικά χωριά της Τριφυλίας, γιατί η περιοχή του περιλαμβάνει μεγάλη έκταση ελαιώνων.

Εξέλιξη Πληθυσμού του Αρτικίου Μεσσηνίας
Απογραφή Πληθυσμός Διάγραμμα εξέλιξης Πληθυσμού
1689 42

1920 219
1928 223
1940 220
1951 210
1961 220
1971 160
1981 66
1991 48
2001 29
2011 22
Συνδεδεμένοι παλαιοί οικισμοί
Το Αρτίκι είχε, κατά το παρελθόν, συνδεδεμένους με αυτό, άλλους δυο μικρούς συνοικισμούς: Το Κρίτσι και την Παναγιά, οι οποίοι οικισμοί σήμερα είναι εγκαταλελειμμένοι και ακατοίκητοι. Οι οικισμοί αυτοί απέχουν από το Αρτίκι περίπου 7 και 5 χιλιόμετρα αντίστοιχα. Το Κρίτσι μετονομάσθηκε, το 1956, σε Άγιο Νικόλαο και καταργήθηκε ως οικισμός το 1971. Λίγο νωρίτερα, κατά τις δεκαετίες του 1950 και 1960 είχε ερημωθεί και ο πολύ μικρός οικισμός της Παναγιάς, ο οποίος δεν αναφέρθηκε ποτέ σε διάφορες απογραφές. Η Παναγιά συνδέεται οδικά με χωματόδρομο, με την Σαρακινάδα, το Κρίτσι και το Αρτίκι. Τα χρόνια της λειτουργίας του οικισμού αυτού κατοικούσαν εκεί οι οικογένειες των Τερζαίων (Γιώρη – Παναγιώτη – Κώστα και αργότερα του Νίκου που ήλθε από το Κρίτσι), Παναγουλαίων (Γιάννη – Θανάση – Παναγιώτη), Λουμπριναίων (Γιώρη – Σωτήρη) και Γιώρη Λούμπαρδη ή Χατζή. Το 1948, στο Κρίτσι ζούσαν περίπου 10 οικογένειες και στην Παναγιά 8, ενώ στο Δημοτικό Σχολείο του Αρτικίου συμμετείχαν από το Κρίτσι 15 και από την Παναγιά 10 παιδιά.

Κτίρια – αξιοθέατα
Εκτός από τα παραδοσιακά σπίτια και το καφενείο του χωριού υπάρχει και το νεότερο κτίριο του κλειστού Δημοτικού Σχολείου, το οποίο αντικατέστησε το παλαιότερο σχολειό, στο οποίο το 1945 στεγάζονταν 65 μαθητές. Η ενοριακή εκκλησία του Αρτικίου είναι ο Ιερός Ναός του Αγίου Δημητρίου, ο οποίος υπάγεται στην Ιερά Μητρόπολη Τριφυλίας και Ολυμπίας. Ο Άγιος Δημήτριος είναι και ο προστάτης Άγιος του χωριού και εορτάζεται εκεί στις 26 Οκτωβρίου. Στην περιοχή του χωριού υπάρχουν ακόμα δύο ξωκλήσια: Το εκκλησάκι του Αι-Δημήτρη στην τοποθεσία Σχοινταρμένι, που λειτουργείται στις 29 Σεπτεμβρίου και το ξωκλήσι της Παναγίας, στην τοποθεσία Εκκλησιές, που εορτάζεται τον Δεκαπενταύγουστο. Στη μέση του χωριού υπήρχε παλαιότερα ένα πηγάδι που χρησίμευε στην ύδρευση των Αρτικαίων, το οποίο αργότερα σκεπάσθηκε και έγινε η πλατεία. Οι κάτοικοι του χωριού στη συνέχεια έπαιρναν νερό από βρύση στην τοποθεσία Κοκκινοσκιά, που και αυτή όμως καταργήθηκε, όταν έφεραν νερό, με φυσική ροή, από το Κεφαλάρι του μικρού οικισμού της Παναγιάς, το οποίο και χρησιμοποιείται, ως σήμερα, για ύδρευση και άρδευση.

Τοποθεσίες Αρτικίου
Στην ευρύτερη περιοχή του χωριού συναντώνται διάφορα τοπωνύμια και ονομασίες τοποθεσιών, όπως τα: Βαμπακιά ή Φτέρη, Βατάκι, Λιναρίστρα, Στενόλακα, Μυγδαλιές, Ντερβοσκιά, Ντερβόκαμπος, Ντροχός, Κιβούρια, Χελονόβρυση, Ήρα, Βαρκός, Πλατανάκια, Κατσιματσιουρέικα, Κοκκινοσκιά, Σιέχου, Γούβα, Εκκλησιές, Λάκκα-Μουλά, Λάκκα Μαρτή, Αλωνάκι, Σφακούλι, Λάκκα-Κασίμη, Ρέματα Αρτίκι, Λάζοι, Μαχάνα, Λίμνες, Κοκκινόρικο, Καγκέλι, Λαζάκι, Παλιομανάστηρο, Βράχο, Ράχη Αγκορτσιά, Άι Δημήτρης, Καλογερόγιαννη, Σπηλιά – Μήτρου Ντόγκα, κ.α.

 

ΑΡΤΙΚΙ ΜΟΥ ΤΣΙΦΛΙΚΙ ΜΟΥ, ΤΟΥ +ΓΙΑΝΝΗ ΜΗΤΡΟΠΟΥΛΟΥ. (4 Απριλίου 2009).

Ονομάζεται Αρτίκιον ή απλώς Αρτίκι.
Ήταν  Κοινότητα από το 1912 μέχρι το 1998, οπότε, με τη συγχώνευση των Κοινοτήτων, έπαυσε να είναι Κοινότητα και αποτελεί πλέον Δημοτικό Διαμέρισμα του Δήμου Αετού που έχει έδρα το Κοπανάκι.
Στα Συμβούλια του Δήμου εκπροσωπείται από τον πάρεδρό του.

Το Αρτίκι είναι ένα μικρό χωριό της επαρχίας Τριφυλίας του Νομού Μεσσηνίας, στο Νότιο μέρος της Πελοποννήσου. Απέχει περίπου 243 χιλιόμετρα από την Αθήνα. Έχει συντεταγμένες  37,25644 Μοίρες Εγκάρσιο και 31,78077  Μοίρες Διαμήκη. Το βλέπουμε,πηγαίνοντας από Καλαμάτα προς Κυπαρισσία, μετά το Κοπανάκι, Νότια, στην αριστερά πλευρά, πάνω σε έναν λόφο.
Έχει υψόμετρο περίπου 250 μέτρα. Έχει καλό κλίμα [χωρίς υγρασία] και πολύ πράσινο. Υδρεύεται με νερό από πηγή, με φυσική ροή και που χρησιμοποιείται και για άρδευση. Σε πολύ αραιά χρονικά διαστήματα τους χειμώνες ρίχνει χιόνια και κάνει παγετούς.
Το Αρτίκι έχει δύο[2] συνοικισμούς, το Κρίτσι και την Παναγιά που απέχουν περίπου 7 και 5 χιλιόμτερα, αντίστοιχα, με τα πόδια από το Αρτίκι και που σήμερα είναι και οι δύο ακατοίκητοι.

Το Κρίτσι, από το 1956, έχει μετονομασθεί σε Άγιο Νικόλαο, από την Εκκλησία του που είναι αφιερωμένη στον Άγιο Νικόλαο και η οποία τα τελευταία χρόνια ανακαινίστηκε από τον Γιάννη Αναγνωστόπουλο και καθιερώθηκε να λειτουργείται το πρώτο Σάββατο μετά της Παναγίας το 15ντάυγουστο, προεξάρχοντος του Οσιολογιοτάτου Αρχιμανδρήτου Φιλάρετου [κατά κόσμο Αναστασίου] Κωνσταντακόπουλου [εγγονού του Τάση Κωνσταντακόπουλου ή Τσαμάκου], Ηγουμένου της Ιεράς Μονής Αγίας Λαύρας των Καλαβρύτων Αχαΐας.
Το Κρίτσι έχει σύνδεση οδική με αυτοκίνητο[ Χωματόδρομο] από το Σελά, την Σαρακινάδα[τώρα Κρυονέρι],τ ην Παναγιά και το Αρτίκι.
Το Κρίτσι έχει Κεφαλάρι[πηγή] που εχρησιμοποιήτο για ύδρευση και για άρδευση.

Στο Κρίτσι κατοικούσαν οι οικογένειες των Αναγνωστοπουλαίων ή Πατσιουραίων [Γιώρης-ΛιάςΣωτήρης],  Νικολοπουλαίων ή Νασιάκηδες [Μήτσος Θανάσης], Μελαίων [Κωσταντής,Νίκος], Κωνσταντακοπουλαίων [Τάσης-Γεωργάκης-Κωσταντάκης] , Γιαννόπουλου[Βασίλη] και Νίκου Τερζή. Το 1951 το Κρίτσι είχε 91 κατοίκους.
Στην Παναγιά η εκκλησία είναι αφιερωμένη στην Παναγία και λειτουργείται στις 23 του μηνός Αυγούστου [στα νιάμερα].
Η Παναγιά συνδέεται οδικώς [Χωματόδρομος] με την Σαρακινάδα,το Κρίτσι και το Αρτίκι.
Στην Παναγιά κατοικούσαν οι οικογένειες των Τερζαίων [Γιώρη-Παναγιώτη-Κώστα] και αργότερα του Νίκου που ήλθε από το Κρίτσι], Παναγουλαίων[Γιάννη-Θανάση-Παναγιώτη], Λουμπριναίων [Γιώρη-Σωτήρη], και Γιώρη Λούμπαρδη ή Χατζή.
Το 1948,στο Κρίτσι ζούσαν περίπου 10 οικογένειες και στην Παναγιά 8. Στο Σχολείο στο Αρτίκι ερχόντουσαν από
το Κρίτσι 15 παιδιά και από την Παναγιά 10. Το Αρτίκι συνδέεται με ασφαλτοστρωμένη δρόμο με το Κοπανάκι και την Κυπαρισσία, απέχοντας 6 χιλιόμετρα από τη διασταύρωση του δρόμου Κοπανακίου-Κυπαρισσίας.
Από το Κοπανάκι απέχει 7 χιλιόμετρα και από την Κυπαρισσία 22. Ο δρόμος προς το Κοπανάκι, περνάει από το γεφύρι στο ρέμα τα Αρτίκι.
Με χωματόδρομο συνδέεται με το όμορο χωριό Πολυθέα[πρώην Μαλίκι], που απέχει περίπου 3 χιλιόμετρα και με τους συνοικισμούς του την Παναγιά και το Κρίτσι που απέχουν περί τα 5 και 7 χιλιόμετρα, αντοίστοιχα.
Το Αρτίκι άρχισε να κατοικήται, από το 1850 έως το 1915, με κατοίκους που μετοίκησαν από το χωριό Κρυονέρι [πρώην Σαρακινάδα], γιατί εκεί είχαν τις περουσίες τους.

Στην ευρύτερη όμως περιοχή του Αρτικίου και συγκεκριμένα στις τοποθεσίες Εκκλησιές και Ήρα έχουν εντοπισθεί ίχνη Αρχαιολογικών ευρημάτων από τα οποία πιθανολογείται ότι το Αρτίκι είχε ξανακατοικοιθεί από πολύ παλαιοτέρα, κατά τους παλαιοχριστιανικούς  χρόνους και κατά την Βυζαντινή εποχή. Στη θέση ‘Ήρα’ πρέπει να ήταν Οικισμός και Ναός προς τιμήν της Θεάς Ήρας. Στη θέση Εκκλησιές, μπορεί να θεωρηθεί ως βέβαιο ότι, υπήρχε οικισμός ο οποίος κατεστράφη ολοσχερώς και ερημώθη, από εχθρική επιδρομή, λίγους μήνες προ της αλώσεως της Κωνσταντινουπόλεως μάλλον τον Οκτώβριο του 1452 από τον Στρατηγό του Μωάμεθ Β’ Τουραχάν,οι δε εναπομείναντες κάτοικοί του εγκαταστάθηκαν εις Παναγιά, Κρίτσι και Σαρακινάδα το 1453. Λέγεται πως όταν ο Τούρκος Πασάς πρωτοαντίκρυσε την περιοχή του Αρτικίου, με ευχαρίστηση είπε «Αρτίκι μου Τσιφλίκι μου» [λόγω του ότι η περιοχή ήταν πεδινή και πολύ εύφορος].

Από το συνοικισμό του το Κρίτσι,όπου κατοικούσαν οι οικογένειες των Αναγνωστοπουλαίων, λέγεται ότι καταγόταν και η οικογένεια του Αναγνωστόπουλου, που μετέπειτα μετοίκησε στους Γαργαλιάνους και από την οποία καταγόταν και ο πρώην αντιπρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών ο ANGNIU. Το 1950 το Αρτίκι, με τους 2 συνοικισμούς του, είχε πληθυσμό 350 κατοίκους και το Σχολείο του το 1945 είχε 65 μαθητές.
Εκκλησία του Αρτικίου είναι ο Άγιος Δημήτριος  που είναι και ο προστάτης του και εορτάζει στις 26 Οκτωβρλιου. Έχει ακόμα δύο ξωκλήσια, τον Αι Δημήτρη στο Σχοινταρμένι που έχει καθιερωθεί να λειτουργείται στις 29 Σεπτεμβρίου και την Παναγία στις Εκκλησιές [την έχει φτιάξει ο Γιώρη Σταθόπουλος] που εορτάζεται τον 15νταύγουστο. Στη μέση του χωριού υπήρχε πηγάδι που εχρησιμοποιήτο για ύδρευση των Αρτικαίων και το οποίο αργότερα σκεπάσθηκε και έγινε πλατεία. Στη συνέχεια παίρνανε νερό από βρύση στην Κοκκινοσκιά που και αυτήν την κατήργησαν, όταν έφεραν νερό με φυσική ροή από το Κεφαλάρι της Παναγιάς το οποίο ήδη και τώρα χρησιμοποιείται τόσο για ύδρευση όσο και για άρδευση. Το παλαιό Σχολείο[δωρεά στην Εκκλησία του Δημόπουλου] γκρεμίσθηκε και έχει κτισθεί νέο, που όμως δεν λειτουργεί από πολλού.
Στην ευρύτερη περιοχή του Αρτικίου συναντώνται ονομασίες τοποθεσιών[τοπωνύμια], ως κατωτέρω.
Βαμπακιά ή Φτέρη[όπου έβγαζε νερό και έπαιρναν το Καλοκαίρι οι ΑρτικοΣαρακιναδαίοι], Βατάκι, Λιναρίστρα, Στενόλακα, Μυγδαλιές, Ντερβοσκιά, Ντερβόκαμπος, Ντροχός, Κιβούρια, Χελονόβρυση [έβγαζε και εκεί νερό], Ήρα, Βαρκός [έβγαζε νερό],  Πλατανάκια, Κατσιματσιουρέικα, Κοκκινοσκιά, Σιέχου, Γούβα, Εκκλησιές, Λάκκα-Μουλά, Λάκκα Μαρτή, Αλωνάκι, Σφακούλι, Λάκκα-Κασίμη, Ρέμα τα Αρτίκι, Λάζοι, Μαχάνα, Λίμνες, Κοκκινόρικο, Καγκέλι, Λαζάκι, Παλιομανάστηρο, Βράχο, Ράχη Αγκορτσιά, Άι Δημήτρης, Καλογερόγιαννη, Σπηλιά -Μήτρου
Ντόγκα [όπου επί Τουρκοκρατίας κρυβόταν ο Μήτρος Ντόγκας, ο Βαρυμποπαίος, που ήταν πρωτοπαλλίκαρο, αρχικά του καπετάν Ζαχαριά Μπαρμπιτσιώτη και αργότερα του Κολοκοτρώνη
και στην οποία κατέφυγαν και τα γυναικόπαιδα μαζί με τους γέροντες σε μια από τις επιδρομές του Ιμπραήμ το 1825-1828] κ.α.
Το κυριότερο προϊόν του Αρτικίου ήταν η μαύρη σταφίδα. Παρήγαγε όμως και σιτηρά και εσπεριδοειδή. Είχε και έχει κτηνοτροφία,αλλά τώρα παράγει,κυρίως, λάδι. Λόγω του καλού κλίματός του, ευδοκιμεί σχεδόν οτιδήποτε,ακόμη και μπανάνες.Υπόψη ότι, γενικά, η Μεσσηνία είναι εύφορος Νομός και λόγω κλίματος και παραγωγηκότητος έχει χαρακτηρισθεί ως » η Καλιφόρνια της Ελλάδος». Κάτοικοι του Αρτικίου έχουν μετοικήσει στο Κοπανάκι, στην Αθήνα και σε άλλα μέρη της Ελλάδος και έχουν μεταναστεύσει στη Γερμανία, στην Αμερική, στον Καναδά, στην Αυστραλία, στην Βραζιλία κ.α. Ονόματα οικογενειών που κατάγονται από το Αρτίκι είναι: Αγγελοπουλαίοι, Αδαμοπουλαίοι, Βελισσαροπουλαίοι, Γιαννοπουλαίοι, Γεωργακοπουλαίοι, Γεωργιοπουλαίοι, Δεδούσηδες, Δημητρακοπουλαίοι, Δημογκότσηδες, Διακουμαίοι, Ηλιοπουλαίοι, Κατσαραίοι, Κωνσταντακοπουλαίοι, Μητροπουλαίοι, Μανωλοπουλαίοι, Μελαίοι, Μερκούρηδες, Μπεμπόνηδες, Παναγουλαίοι[η Παναγούληδες], Παναγιωτοπουλαίοι, Σταθοπουλαίοι, Στασινοπουλαίοι, Χριστοπουλαιοι.

Η διακεκριμένη παλαιοανθρωπολόγος Κατερίνα Χαρβάτη, ξαναγράφει την ιστορία της ανθρώπινης εξέλιξης.

Τα κρανία στη Μάνη ξαναγράφουν την ιστορία του ανθρώπου.

«Είναι κάτι μοναδικό. Δεν είναι κάτι που το συνηθίζει κανείς. Αυτά τα ευρήματα αντιπροσωπεύουν ανθρώπους που κάποτε έζησαν και περιέχουν έναν πλούτο πληροφοριών για το παρελθόν. Νιώθω μεγάλη χαρά και ευγνωμοσύνη κάθε φορά που πλησιάζω τέτοια ευρήματα», λέει στην «Καθημερινή» και στον Σάκη Ιωαννίδη,  η διακεκριμένη παλαιοανθρωπολόγος Κατερίνα Χαρβάτη, που με την έρευνά της ξαναγράφει την ιστορία της ανθρώπινης εξέλιξης.
Την περασμένη Τετάρτη, η κ. Χαρβάτη και η ομάδα της, που αποτελείται από διακεκριμένους επιστήμονες, δημοσίευσαν στο επιστημονικό περιοδικό Nature τα αποτελέσματα της έρευνάς τους πάνω σε δύο κρανία που είχαν εντοπιστεί στο σύμπλεγμα σπηλαίων Απήδημα της Μάνης και φαίνεται ότι ένα από αυτά, το «Απήδημα 1», έχει ηλικία 210.000 ετών. «Πρόκειται για τον αρχαιότερο Homo sapiens που ανακαλύφθηκε εκτός της Αφρικής και μετακινεί την άφιξή τους στην Ευρώπη κατά 150.000 χρόνια νωρίτερα απ’ όσο νομίζαμε μέχρι σήμερα», σημειώνει η κ. Χαρβάτη..
Η εξέλιξη των Homo sapiens σημειώθηκε στην Αφρική πριν από περίπου 300.000 χρόνια. Ευρήματα που εντοπίστηκαν στο Ισραήλ ηλικίας 194.000 ετών έδειξαν ότι η μετανάστευση από την Αφρική ξεκίνησε νωρίς, αλλά το κρανίο της Μάνης καταδεικνύει αφενός ότι κύματα μετανάστευσης πληθυσμών άρχισαν νωρίτερα και μάλιστα ότι προχώρησαν μακριά μέσα στην Ευρώπη.
Αυτό προκάλεσε μεγάλη έκπληξη στους επιστήμονες, αλλά δημιούργησε και μία σειρά νέων ερωτημάτων για περαιτέρω έρευνα, όπως τι προκάλεσε τη μετακίνησή τους και τι απέγιναν αυτοί οι πληθυσμοί. «Ξέρουμε ότι στην περιοχή της Μάνης και γενικότερα σε όλη την Ελλάδα είχαμε ήπιο κλίμα, ιδιαίτερα στις εποχές των παγετώνων. Φαίνεται ότι εκτός από διάδρομος μετακινήσεων πληθυσμών, η περιοχή υπήρξε κάτι σαν καταφύγιο στις εποχές των παγετώνων που μάλλον ευνοούσε τη ζωή ανθρώπων, ζώων και φυτών», μας λέει η κ. Χαρβάτη.
Το δεύτερο κρανίο, το «Απήδημα 2», ανήκει σε έναν Νεάντερταλ ηλικίας 170.000 ετών. Τα δύο κρανία δεν σώζονται ολόκληρα, αλλά αποτελούνται από θραύσματα και κομμάτια διαφορετικών μεγεθών.
Από το «Απήδημα 1» διατηρούνται το πίσω μέρος και η αριστερά πλευρά του, ενώ το δεύτερο είναι σχεδόν ολόκληρο αλλά έχει υποστεί πολλές αλλοιώσεις. Είχαν εντοπιστεί στο σπήλαιο της Μάνης το 1978 από το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών που έκανε έρευνες στην περιοχή. Τα ευρήματα ήταν εγκλωβισμένα σε έναν βράχο και ήταν δύσκολη η εξαγωγή και ο καθαρισμός τους, ενώ είχαν υποστεί μεγάλες αλλοιώσεις.
Οι επιστήμονες επικεντρώθηκαν τότε στο δεύτερο, πιο ολοκληρωμένο, εύρημα, που είχε εμφανή τα χαρακτηριστικά του Νεάντερταλ. Έκτοτε, υπήρχε η πεποίθηση πως τα δύο κρανία προέρχονταν από την ίδια χρονική περίοδο.
Το Ανθρωπολογικό Μουσείο της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ κάλεσε την κ. Χαρβάτη και την ομάδα της από το Κέντρο Σένκεμπεργκ για την Ανθρώπινη Εξέλιξη και το Παλαιοπεριβάλλον του γερμανικού Πανεπιστημίου του Τίμπιγκεν για να μελετήσουν τα ευρήματα εφαρμόζοντας καινοτόμες μεθόδους χρονολόγησης και τρισδιάστατης απεικόνισης. Η στρογγυλή μορφή του κρανίου όπως προκύπτει από την τρισδιάστατη απεικόνιση, επισημαίνει η Κατερίνα Χαρβάτη, είναι το χαρακτηριστικό που ξεχωρίζει στη μορφολογία του Homo sapiens σε σχέση με του Νεάντερταλ.
Οι πρώιμοι Homo sapiens αντικαταστάθηκαν από τους Νεάντερταλ, οι οποίοι με τη σειρά τους εξαφανίστηκαν για να δώσουν τη θέση τους στους προγόνους του σύγχρονου ανθρώπου, τα πρώιμα ίχνη των οποίων χρονολογούνται στην περιοχή έως και πριν από 40.000 χρόνια.
Τα νέα δεδομένα για τους παλαιούς συγγενείς μας που κομίζει η έρευνα των επιστημόνων δείχνουν επίσης ότι ο ελλαδικός χώρος ήταν ένα πέρασμα στην ανθρώπινη εξέλιξη και πιο συστηματικές και ευρύτερες έρευνες ίσως φέρουν στο φως ακόμη περισσότερα στοιχεία για τη ζωή των πρώτων ανθρώπων. «Ελπίζω να συνεχιστεί η έρευνα στην Ελλάδα. Υπάρχουν πολλά ακόμη να ανακαλυφθούν στον χώρο της ανθρώπινης εξέλιξης. Η Ελλάδα είναι γνωστή για το αρχαίο παρελθόν της, αλλά είναι και πολύ σημαντική για την εξέλιξη του ανθρώπου, ένα παρελθόν που δεν το έχουμε διερευνήσει πλήρως».

https://www.tharrosnews.gr/news/content/%CF%84%CE%B1-%CE%BA%CF%81%CE%B1%CE%BD%CE%AF%CE%B1-

ΤΙΜΗ ΚΑΙ ΔΟΞΑ ΣΤΟΥΣ 7 ΗΡΩΪΚΟΥΣ ΛΑΠΑΙΟΥΣ.

Τιμήθηκε η επέτειος της μάχης των 7 Λαπαίων

 Γράφτηκε από τον  Kώστα Μπούρα

Η επέτειος της μάχης των 7 ηρωικών Λαπαίων τιμήθηκε χθες το πρωί στο Ανω Λάπι της ΔΕ Αετού.

Μια μάχη που έδωσαν και έπεσαν μέχρι τον τελευταίο οι Μήτζας, Τζανέτος, Μπούρας, Πανοστάθης ή Πανούσης, Δήκος, Στέργιος, Ματζώρης, απέναντι στα στρατεύματα του Ιμπραήμ, ανακόπτοντας για αρκετή ώρα την πορεία τους και δίνοντας έτσι την δυνατότητα στους υπόλοιπους συγχωριανούς και κυρίως στα γυναικόπαιδα να εκκενώσουν το χωριό και να σωθούν.

Το πρωί τελέστηκε λειτουργία στον ναό της Παναγίας στο Ανω Λάπι και ακολούθησε επιμνημόσυνη δέηση στο σημείο της μάχης στη θέση Κουρόρα, με ομιλία για τα ιστορικά γεγονότα από τον Χαράλαμπο Πατσούρη, τέως πρόεδρο της Κοινότητας Κοπανακίου. Στη συνέχεια έγινε απαγγελία ποιημάτων από μαθητές και μαθήτριες των σχολείων του Κοπανακίου, προσκλητήριο πεσόντων, κατάθεση στεφάνων, τήρηση ενός λεπτού σιγής στη μνήμη τους και ανάκρουση του εθνικού ύμνου.

Στην εκδήλωση μεταξύ άλλων παραβρέθηκαν οι αντιδήμαρχοι Τριφυλίας Γιάννης Μερκούρης και Οιχαλίας Αθανάσιος Κόλλιας, ο πρόεδρος της ΤΚ Κοπανακίου Γρηγόρης Παπαδόπουλος και ο πρώην δήμαρχος Αετού Δημήτρης Βόγκας.

Κ.Μπ.

3 Απριλίου 1770: Γεννιέται ο «Γέρος του Μωριά» Θεόδωρος Κολοκοτρώνης στο Ραμοβούνι.

 epilekta.com  Dienstag, April 02, 2019  ΙΣΤΟΡΙΑ

Ηγετική μορφή της Ελληνικής Επανάστασης, που έδρασε στην Πελοπόννησο και εξ αυτού του λόγου είναι γνωστός και ως «Γέρος του Μωριά».

Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης γεννήθηκε «εις τα 1770, Απριλίου 3, την Δευτέρα της Λαμπρής… εις ένα βουνό, εις ένα δέντρο αποκάτω, εις την παλαιάν Μεσσηνίαν, ονομαζόμενον Ραμαβούνι», όπως αναφέρει στα Απομνημονεύματά του.
Ήταν γιος του κλεφτοκαπετάνιου Κωνσταντή Κολοκοτρώνη (1747-1780) από το Λιμποβίσι Αρκαδίας και της Γεωργίτσας Κωτσάκη, κόρης προεστού από την Αλωνίσταινα Αρκαδίας.

Η οικογένεια των Κολοκοτρωναίων από το 16ο αιώνα, που εμφανίζεται στο προσκήνιο της ιστορίας, βρίσκεται σε αδιάκοπο πόλεμο με τους Τούρκους. Μονάχα από το 1762 έως το 1806, 70 Κολοκοτρωναίοι εξοντώθηκαν από τους κατακτητές.

Το 1780, ήταν 10 ετών, όταν ο πατέρας του σκοτώθηκε από τους Τούρκους, ένα γεγονός που σημάδεψε τη ζωή του.
Στα 17 του έγινε οπλαρχηγός του Λεονταρίου και στα 20 του νυμφεύτηκε την κόρη του τοπικού προεστού Αικατερίνη Καρούσου.

Το 1806, κατά τη διάρκεια του μεγάλου διωγμού των κλεφτών από τους κατακτητές, κατόρθωσε να διασωθεί και να καταφύγει στη Ζάκυνθο, όπου κατατάχθηκε στον αγγλικό στρατό κι έφθασε μέχρι το βαθμό του ταγματάρχη.

Το 1818 μυήθηκε στη Φιλική Εταιρεία και στις αρχές του 1821 αποβιβάστηκε στη Μάνη για να λάβει μέρος στον επικείμενο Αγώνα.

Στις 23 Μαρτίου του 1821 συμμετείχε στο υπό τον Πετρόμπεη Μαυρομιχάλη στρατιωτικό σώμα που κατέλαβε την Καλαμάτα, σηματοδοτώντας την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης.

Αμέσως μετά έβαλε σκοπό να καταλάβει την Τριπολιτσά, το διοικητικό κέντρο των Οθωμανών στον Μωριά, γιατί αλλιώτικα δεν θα μπορούσε να επικρατήσει η επανάσταση, όπως πίστευε.

Η νίκη των Ελλήνων στο Βαλτέτσι (13 Μαΐου 1821) και η άλωση της Τριπολιτσάς (23 Σεπτεμβρίου 1821), που οφείλονται αποκλειστικά και μόνο στον Κολοκοτρώνη, τον επέβαλαν ως αρχηγό του επαναστατικού στρατού της Πελοποννήσου.
Στη μάχη των Δερβενακίων (26 – 28 Ιουλίου 1822), όπου καταστράφηκε ο στρατός του Δράμαλη, αναδείχθηκε η στρατηγική του ιδιοφυΐα και η κυβέρνηση Κουντουριώτη τον διόρισε αρχιστράτηγο των επαναστατικών δυνάμεων.
Η ίδια, όμως, κυβέρνηση θα τον φυλακίσει στην Ύδρα, κατά τη διάρκεια των εμφύλιων συρράξεων των ετών 1823 και 1824, όπου είχε πρωταγωνιστικό ρόλο.
Θα τον απελευθερώσει τον Μάιο του 1825, όταν ο Ιμπραήμ απειλούσε να καταστείλει την επανάσταση και θα του αναθέσει εκ νέου την αρχιστρατηγία του Αγώνα.
Μετρ του κλεφτοπολέμου και της «καμμένης γης», θα κατορθώνει να κρατήσει ζωντανή την επανάσταση μέχρι τη Ναυμαχία του Ναβαρίνου (7 Οκτωβρίου 1827).

Μετά την απελευθέρωση συντάχθηκε με τον Ιωάννη Καποδίστρια κι έγινε ένα από τα επιφανή στελέχη του Ρωσικού Κόμματος.
Κατά τη διάρκεια της Αντιβασιλείας διώχθηκε ως αντιβασιλικός και καταδικάσθηκε σε θάνατο τον Μάιο του 1834.
Μετά την ενηλικίωσή του, ο Όθωνας του χάρισε την ποινή, τον διόρισε σύμβουλο της Επικρατείας και τον ονόμασε αντιστράτηγο.
Τα τελευταία χρόνια της ζωής του, ο Κολοκοτρώνης τα πέρασε στην Αθήνα με την ερωμένη του Μαργαρίτα Βελισσάρη (η σύζυγός του είχε πεθάνει το 1820), στο ιδιόκτητο σπίτι του, στη γωνία των σημερινών οδών Κολοκοτρώνη και Λέκκα.

Την ίδια περίοδο υπαγόρευσε στον Γεώργιο Τερτσέτη τα απομνημονεύματά του, που κυκλοφόρησαν το 1851 με τον τίτλο «Διήγησις συμβάντων της ελληνικής φυλής από τα 1770 έως τα 1836» και τα οποία αποτελούν πολύτιμη πηγή για την Ελληνική Επανάσταση.
Ο Θεόδωρος Κολοκοτρώνης πέθανε από εγκεφαλικό επεισόδιο στις 4 Φεβρουαρίου του 1843, λίγο μετά την επιστροφή στο σπίτι του από δεξίωση στα Ανάκτορα.

Από τον γάμο του με την Αικατερίνη Καρούσου απέκτησε τέσσερα παιδιά: τον Πάνο (1798-1824), τον Γενναίο (1806- 1868), τον Κολλίνο (1810-1848) και την Ελένη, ενώ από τη σχέση του με τη Μαργαρίτα Βελισσάρη τον Παναγιωτάκη (1836-1893), τον οποίο αναγνώρισε με τη διαθήκη του.

Κυριακή 24 Μαρτίου 2019, εκδήλωση μνήμης για τα 198 χρόνια, στο Σ ο υ λ ι μ ά με τους εμπειροπόλεμους Ν τ ρ έ δ ε ς .

Πραγματοποιήθηκε στο Σουλιμά (Άνω Δώριο), την Κυριακή 24 Μαρτίου 2019, εκδήλωση μνήμης για τα 198 χρόνια, που  το αδούλωτο Σ ο υ λ ι μ ά  με τους εμπειροπόλεμους  Ν τ ρ έ δ ε ς  του, ύψωσε τη σημαία της ελευθερίας με το θρυλικό πρωτόπαπα Δημήτρη Παπατσώρη.

Μαθητές απήγγειλαν ποιήματα και έψαλλαν τον εθνικό ύμνο.

Κατατέθηκαν στεφάνια και τιμήθηκαν οι αριστεύσαντες μαθητές από απόγονο των Παπατσωραίων.

Συμμετείχαν εκπρόσωποι των αρχών, ο Μητροπολίτης Τριφυλίας και Ολυμπίας και πλήθος κόσμου.

Τον πανηγυρικό της ημέρας εκφώνησε ο πρώην δήμαρχος Αετού και υποψήφιος δήμαρχος Τριφυλίας Δημήτρης Δριμής, ο οποίος αναφέρθηκε, μεταξύ άλλων: «στη σημασία της εθνικής αυτογνωσίας που κερδίζεται μονάχα με στοχαστική αναδρομή στις ρίζες μας και σημείωσε πως σύμφωνα με τον Όμηρο, όταν ο Δίας σου στερήσει την ελευθερία, σου παίρνει μαζί και τη μισή σου αρετή.

Αναφέρθηκε στους Ντρέδες και τα Σουλιμοχώρια της Ορεινής Τριφυλίας. Το παρωνύμιο Ντρές έχει θετικό πρόσημο και σημαίνει τον ευθύ, ειλικρινή και μπεσαλή άντρα, αλλά και τον ανδρείο, το παλικάρι, το γενναίο και ανυπότακτο. Η «μπέσα για μπέσα», ο λόγος τιμής,  ήταν το χαρακτηριστικό τους. Κουβέντα βαριά, για ανθρώπους δυνατούς. Φέρει κώδικα τιμής και σου δίνει το δικαίωμα να περπατάς με ψηλά το κεφάλι.

Οι ντρέδες δεν υποτάχτηκαν στους τούρκους.  «Τ` Αητοχώρια τα λαμπρά και τα Σουλιμοχώρια/ χαράτσι δεν πληρώνουνε, δεν σκύβουν το κεφάλι./ …».

Οι Ντρέδες και το Σουλιμά καταξιώθηκαν στην Ιστορία γιατί κατά την περίοδο του εννιάχρονου απελευθερωτικού αγώνα του 1821 η συμβολή τους υπήρξε κυρίαρχη και αποφασιστική. Έδειξαν απαράμιλλο ηρωισμό και αυτοθυσία και είχαν βαριές ανθρώπινες και υλικές απώλειες. Απώλειες στον πόλεμο της ελευθερίας καθώς μετείχαν σε όλες σχεδόν τις μάχες. Η ρήση του Κολοκοτρώνη, πολεμική αποτελεσματικότητα των Ντρέδων, είναι χαρακτηριστική: «ήλθαν οι Ντρέδες από το Σουλιμά και σάρωσαν με τα τσαρούχια τους τα ταμπούρια του Δράμαλη». Απώλειες από τις εμφύλιες συγκρούσεις, στις οποίες πήραν μέρος στο πλευρό του Κολοκοτρώνη. Απώλειες από την καταστροφική μανία του Ιμπραήμ, καθώς η περιοχή γειτνίαζε με τις βάσεις εξόρμησής του και πολλές φορές, όπως θα δούμε, αποπειράθηκε να την υποτάξει. Απώλειες από τη βαυαροκρατία κατά τη διάρκεια της κοινωνικής επανάστασης του 1834, που υπήρξε προπομπός αυτής του 1843 για την παραχώρηση Συντάγματος. Η επανάσταση αυτή στάθηκε η αφορμή να εξαφανιστούν οι Ντρέδες από την επίσημη ελληνική ιστορία. Το τραγούδι είναι χαρακτηριστικό: «Τους κλέφτες χάλασε η τουρκιά και οι βαυαροί τους ντρέδες.»

Το μεγαλύτερο όμως μέρος των Μεσσηνίων και κυρίως οι Ντρέδες, οι Γαραντζαίοι, οι Ζουρτσαίοι και οι κάτοικοι των Κοντοβουνίων, δεν είχαν την ομαλή πορεία που ευελπιστούσαν στα κοινά της ελληνικής πολιτείας.

Ανταμείφθηκαν με παραγκωνισμούς και φυλακίσεις και πέθαναν στην ψάθα πικραμένοι, ενώ πολλοί καταδικάστηκαν σε θάνατο και ο Γιαννάκης Γκρίτζαλης και ο Αναστάσιος Τσαμαλής εκτελέστηκαν.

Σημείωσε, τέλος, πως το 1821 σηματοδότησε τη διαδρομή μας ως έθνους και ως λαού, μέσα από μύριες δυσκολίες, περιπέτειες και ψευδαισθήσεις, ανατάσεις και ήττες.

Σημείωσε πως πρέπει να μελετάμε, να αναδεικνύουμε και να μην υποτιμούμε την τοπική μας ιστορία, που είναι μέρος της ταυτότητάς μας.

Η απάντησή των Ντρέδων στα διλήμματα που τους τέθηκαν μας δείχνει πως η ανθρώπινη ελευθερία και η εθνική ανεξαρτησία, που θα πει η αξιοπρέπεια του ανθρώπου, δεν είναι δοσμένα αγαθά, αλλά κερδίζονται με αγώνες και θυσίες. Το παράδειγμά τους μας εμπνέει, μας κάνει περήφανους, μας οδηγεί.»

Η γιορτή των Ντρέδων (24-3-2019). 198η επέτειος

Την Κυριακή 24 Μαρτίου 2019 πραγματοποιήθηκε η εκδήλωση για τον εορτασμό της 198ης επετείου της εξέγερσης και ορκωμοσίας των Ντρέδων στο Άνω Δώριο (Σουλιμά). 

Η εκδήλωση ξεκίνησε, σύμφωνα με το πρόγραμμα του Δήμου Οιχαλίας, με τελετάρχη τον αντιδήμαρχο Οιχαλίας, κ. Αθανάσιο Κόλλια, στις 12:10 με επιμνημόσυνη δέηση από τον σεβασμιότατο μητροπολίτη Τριφυλίας & Ολυμπίας, κ.κ. Χρυσόστομομε τη συνοδεία ιερέων της περιοχής, στον προαύλιο χώρου του ιστορικού Αη Δημήτρη.
Ακολούθησε η αναπαράσταση του όρκου των Ντρέδων, από τον εφημέριο Άνω Δωρίου, π. Φώτιο Λυκοτραφίτη και μαθητές του Λυκείου Δωρίου που τον επαναλάμβαναν, όπως έγινε πριν 198 χρόνια από τον παπά Δημήτρη Τσώρη ή Παπατσώρη και δέηση στη Μεγαλόχαρη.
Στη συνέχεια ακολούθησε ενός λεπτού στη μνήμη των πεσόντων ηρώων και κατάθεση στεφάνων από:
Τη βουλευτή Μεσσηνίας, κα Παναγιώτα Κοζομπόλη, εκ μέρους της Βουλής των Ελλήνων, τον πρόεδρο της Ένωσης Κεντρώων, κ. Βασίλη Λεβέντη, την αντιπεριφερειάρχη Πελοποννήσου, κα Αντωνία Μπούζα, τον δήμαρχο Οιχαλίας, κ. Αριστείδη Σταθόπουλο, από τις Ένοπλες Δυνάμεις, τον αστυνομικό διευθυντή, κ. Μάνδαλο εκ μέρους της ΕΛ.ΑΣ, από την εκπρόσωπο της Τ.Κ. Άνω Δωρίου, κα Αγγελική Θεοχάρη, τον αντιδήμαρχο Τριφυλίας, κ. Γεώργιο Τσακανίκα, από τον αντιδήμαρχο Δάφνης – Υμηττού και υποψήφιο περιφερειακό σύμβουλο Αττικής με τον κ. Πατούλη, κ. Αλέξανδρο Λιακόπουλο, τον πρόεδρο του Συλλόγου Άνω Δωριτών, κ. Δημήτρη Αλλαγιάννη, τον πρόεδρο της Ομοσπονδίας Συλλόγων – Συνδέσμων Τριφυλίας, κ. Παναγιώτη Λούτο, το Λύκειο Δωρίου, το Γυμνάσιο Δωρίου, το Δημοτικό Δωρίου και τον δικηγόρο, κ. Αλέξανδρο Παπατσώρη εκ μέρους της οικογένειας Παπατσώρη.
Ακολούθησε απαγγελία ποιημάτων από μαθητές των σχολείων Δωρίου και βράβευση του καλύτερου μαθητή του Λυκείου και Γυμνασίου Δωρίου από τον Αλέξανδρο Παπατσώρη. από το Λύκειο Δωρίου βραβεύτηκε η μαθήτρια Μαρία Βουδούρη και από το Γυμνάσιο ο μαθητής Αδάμ Βουδούρης.

Στη συνέχεια ακολούθησε ο Πανηγυρικός της Ημέρας από τον φιλόλογο, πρώην δήμαρχο Αετού και υποψήφιο δήμαρχο Τριφυλίας, κ. Δημήτριο Δριμή.
Μετά την ανάκρουση του Εθνικού μας Ύμνου από τη φιλαρμονική του Δήμου Οιχαλίας, η οποία και παρευρέθηκε για πρώτη φορά στο Άνω Δώριο, ακολούθησαν παραδοσιακοί χοροί στην πλατεία από το χορευτικό του Συλλόγου Γυναικών Δωρίου. Η εκδήλωση έκλεισε με δεξίωση προς όλους τους παρευρισκόμενους στο Πνευματικό Κέντρο του Συλλόγου Άνω Δωριτών, αίθουσα «ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ Β. ΠΑΛΛΑΣ».
Στο τέλος της δεξίωσης επιδόθηκε ευχαριστήρια αναμνηστική πλακέτα στον Αλέξανδρο Παπατσώρη και στη σύζυγό του Δήμητρα, από την πρόεδρο του Συλλόγου Γονέων και Κηδεμόνων του Λυκείου Δωρίου, κα Ηλιοπούλου, για την επί σειρά ετών επιβράβευση των μαθητικών επιδόσεων των αριστούχων μαθητών του Λυκείου και Γυμνασίου Δωρίου.
Την εκδήλωση τίμησαν, επίσης, με την παρουσία τους:

Ο Γ.Γ. του Υπουργείου Υποδομών και υποψήφιος περιφερειάρχης Πελοποννήσου, κ. Γεώργιος Δέδες, οι αντιδήμαρχοι Οιχαλίας, κ.κ. Γιάννης Ηλιόπουλος και Ανδρέας Τσουκαλάς, ο πρόεδρος του Δ.Σ. Οιχαλίας, κ. Νίκος Λιόγας, οι δημοτικοί σύμβουλοι Οιχαλίας και υποψήφιοι δήμαρχοι Οιχαλίας, κα Παναγιώτα Γεωργακοπούλου και κ.κ. Κώστας Δημητρακόπουλος, Γιάννης Παπαδόπουλος, Δημήτρης Κόνιαρης, Σπύρος Αδαμόπουλος, οι δημοτικοί σύμβουλοι Οιχαλίας, κ.κ. Δημήτριος Καραμπούλας, Ηλίας Ντονάς, Ευστάθιος Τασιόπουλος, Γεώργιος Μέρμηγκας, Παναγιώτης Κούκης, Στάθης Μαργαρίτης και Δημήτρης Παναγιωτόπουλος, ο πρώην βουλευτής και υφυπουργός, κ. Γιάννης Λαμπρόπουλος, ο πρώην αντιπεριφερειάρχης Μεσσηνίας και υποψήφιος βουλευτής Μεσσηνίας με το ΚΙΝ.ΑΛ., κ. Παναγιώτης Αλευράς, ο περιφερειακός σύμβουλος και υποψήφιος με τον κ. Τατούλη, κ. Γεώργιος Μπακούρος, ο υποψήφιος βουλευτής Μεσσηνίας με τη Ν.Δ., κ. Μίλτος Χρυσομάλλης, ο υποψήφιος περιφερειακός σύμβουλος με τον κ. Νίκα, κ. Βασίλειος Καπέλιος, επίτιμος αρχηγός του Πυροσβεστικού Σώματος, οι υποψήφιοι περιφερειακοί σύμβουλοι με τον κ. Τατούλη, κ.κ. Φίλιππος Μπάμης πρώην δήμαρχος Οιχαλίας, Χαράλαμπος Αφάλης επίτιμος υπαρχηγός του Πυροσβεστικού Σώματος, Σωτήριος Παναγιωτόπουλος, Ηλίας Γεωργακόπουλος και Χάρης Ρέκκας, ο υποψήφιος δήμαρχος Οιχαλίας, κ. Γιάννης Αδαμόπουλος πρώην περιφερειακός σύμβουλος και πρώην δήμαρχος Είρας, ο υποψήφιος δημοτικός σύμβουλος Αθηναίων με τον κ. Μπακογιάννη, κ. Ιωάννης Φωτόπουλος, ο κ. Δημήτρης Αναστασόπουλος, υπεύθυνος εκλογικής ετοιμότητας Πελοποννήσου της Νέας Δημοκρατίας, η κα Αργυρώ Αδαμοπούλου, πρόεδρος του Συλλόγου Αρμεναίων, η οποία ήρθε για πρώτη φορά

στο ιστορικό Σουλιμά, ο κ. Γεώργιος Παναγόπουλος, πρόεδρος του Συλλόγου των Κουβελαίων, ο κ. Δημήτριος Παπαδόπουλος, πρόεδρος του Συλλόγου Αγίου Γεωργίου με όλο το Δ.Σ. του Συλλόγου, ο κ. Παναγιώτης Λυμπερόπουλος, γραμματέας του Συλλόγου Πλατανιτών, ο πρώην δήμαρχος Δωρίου, κ. Αντώνης Τάκης, ο πρώην αντιδήμαρχος Δωρίου, κ. Γεώργιος Κατσαμπάνης, ο κ. Λεωνίδας Παπακώστας, ο οποίος με τα τραγούδια του έχει υμνήσει το Σουλιμά και τους Ντρέδες, ο Γιαννάκης Γκρίτζαλης, ο Δημήτρης Αθανασόπουλος, εκπρόσωποι και πρόεδροι Κοινοτήτων και πλήθος κόσμου.
Γιάννης Αλ. Ανδριόπουλος

Παραδοσιακοί χοροί από το χορευτικό του Συλλόγου Γυναικών Δωρίου – Δεξίωση

Αναρτήθηκε από ΑΝΩ ΔΩΡΙΟ (ΣΟΥΛΙΜΑ) στις 20:47 

Η εκπληκτική ιστορία του Χασάν Αγά Κουρτ Αλή, καθαρόαιμου Τούρκου γιατρού που περίθαλψε όλους τους κορυφαίους Έλληνες αγωνιστές.

Ένας Τούρκος, ήρωας του ελληνικού αγώνα του 1821.

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΑΜΠΟΥΡΑΚΗΣ

Facebook Twitter

Η εκπληκτική ιστορία του Χασάν Αγά Κουρτ Αλή, καθαρόαιμου Τούρκου γιατρού που περίθαλψε όλους τους κορυφαίους Έλληνες αγωνιστές, ονομάστηκε αρχίατρος του ελληνικού στρατού και η τουρκάλα γυναίκα του συνταξιοδοτήθηκε από το ελληνικό κράτος για την προσφορά του άντρα της στον αγώνα.

Στα επίσημα μητρώα αγωνιστών του ’21, στο τμήμα χειρογράφων της Εθνικής Βιβλιοθήκης, υπάρχει μια επιστολή της Γιονεμέτ Κούρταλη του 1856, στην οποία μεταξύ άλλων λέει: «Παρακαλώ την σεβαστήν Εθνική Επιτροπή, ίνα λαβούσα υπόψιν τους αγώνας και τα θυσίας του αποβιώσαντος συζύγου μου υπέρ της ανεξαρτησίας της Ελλάδος και τα ακαμάτους προσπαθείας του υπέρ της διασώσεως των κατά τον πόλεμον τραυματισθέντων οπλαρχηγών της, δια των αόκνων αυτού χειρουργημάτων και θεραπειών, υποβάλει την δι εμέ προσήκουσαν χορήγησιν συντάξεως.»

Πράγματι, η Εθνική Επιτροπή γνωμοδοτεί θετικά, ονομάζει τον Κούρταλη μετά θάνατον αξιωματικό Δ’ τάξεως, αρχίατρο δηλαδή, και δίνει σύνταξη στη χήρα του. Τίποτα το περίεργο ως εδώ, αφού χιλιάδες ανώνυμοι αγωνιστές του ’21 ζητούσαν όταν γέρασαν σύνταξη από το ελληνικό κράτος, συχνά δε οι χήρες τους ή τα παιδιά τους που έμεναν πίσω δίχως πόρους.Το εκπληκτικό της συγκεκριμένης περίπτωσης είναι ότι ο αρχίατρος των Ελλήνων επαναστατών, ήταν ένας καθαρόαιμος Τούρκος. Λεγόταν Χασάν Αγά Κούρτ Αλής και ήταν από την Αταλάντη, όπου εξασκούσε το επάγγελμα του εμπειρικού γιατρού.

Όταν το 1821, οι δυνάμεις του Αθανασίου Διάκου κατέλαβαν την Αταλάντη και πέρασαν όλους τους Τούρκους, μάχιμους και μη από μαχαίρι, έσφαξαν τη γυναίκα και τα παιδιά του Κουρτ Αλή μπροστά στα μάτια του. Αυτόν τον άφησαν ζωντανό, διότι χρειάζονταν τις ιατρικές του υπηρεσίες. Έκτοτε, ο Κούρταλης, όπως ελληνοποίησε το όνομα του, αρχίζει μια εκπληκτική καριέρα σαν γιατρός της ελληνικής επανάστασης. Αν και πρακτικός, θα πρέπει να ήταν εκπληκτικός γιατρός. Τον έκανε διάσημο η διάσωση του οπλαρχηγού Ρούκη, ο οποίος στην έφοδο για την κατάληψη της Λειβαδιάς, έφαγε μια σφαίρα στο συκώτι. Ο Κούρταλης τον χειρούργησε μέσα στην εκκλησία του Άη Γιώργη της Βελίτσας χωρίς αναισθησία, του έκανε ηπατεκτομή και ο Ρούκης επέζησε για να πεθάνει 39 χρόνια αργότερα.

Το όνομα του Κούρταλη το βρίσκουμε στα απομνημονεύματα του Μακρυγιάννη, ο οποίος δεν εμπιστευόταν κανέναν άλλον γιατρό για τον εαυτό του παρά μόνο αυτόν. Στη Μάχη των Μύλων, ο Μακρυγιάννης αρνήθηκε να νοσηλευτεί από κάτι Γάλλους γιατρούς που όμως ήθελαν να του κόψουν το χέρι απ’ τον ώμο και παραδόθηκε στις υπηρεσίες του Κούρταλη που τον έσωσε. Το ίδιο έκανε και ο Οδυσσέας Ανδρούτσος, που τον είχε για καιρό προσωπικό του γιατρό. Ο Μακρυγιάννης ξανατραυματίστηκε το 1826 στο κεφάλι, στην πολιορκία της Ακρόπολης και τον ξαναπεριθάλψει ο Κούρταλης.

Υπάρχει επίσης επιστολή του Νικηταρά του Τουρκοφάγου προς την κυβέρνηση, με την οποία ζητά να του στείλουν για τις μονάδες του τρόφιμα και τον Κούρταλη. Το 1827, μετά τον θάνατο του Καραϊσκάκη και τη βαριά ήττα από τον Κιουταχή στο Φάληρο, ο Κούρταλης πέφτει στα χέρια του Τούρκου αρχιστράτηγου, ο οποίος με τη σειρά του τον κράτησε για να περιποιείται τους άνδρες του. Τον έστειλε στην Χαλκίδα που το φρούριο της κρατούσαν οι Τούρκοι κι εκεί παντρεύτηκε μια Τουρκάλα, τη Γιανεμέτ. Ο Κούρταλης έμεινε εκεί ως το τέλος της ζωής του, περιθάλποντας Έλληνες και Τούρκους αδιακρίτως. Παρά το άσβεστο μίσος που υπήρχε εκείνη την εποχή ανάμεσα στους δυο λαούς, ο Κούρταλης όχι μόνο κατάφερε να επιβιώσει και στα δυο στρατόπεδα, αλλά να διαθέτει και την εκτίμηση και των δύο.

Είναι, εξ’ όσων γνωρίζω, ο μοναδικός καθαρόαιμος Τούρκος που έγινε αξιωματικός της επανάστασης του ’21 και η οικογένεια του συνταξιοδοτήθηκε από το ελληνικό κράτος για τις υπηρεσίες του στον εθνικό αγώνα.

H «Οδύσσεια» του Ομήρου ανακηρύχθηκε ως «η κορυφαία ιστορία που διαμόρφωσε τον κόσμο».

Το αριστούργημα του επικού ποιητή βρέθηκε στην πρώτη θέση της λίστας του BBC σχετικά με τα έργα που στιγμάτισαν την ιστορία της ανθρωπότητας, διαμορφώνοντας κοσμοθεωρίες.

Η «Οδύσσεια του Ομήρου, το δεύτερο κατά σειρά έπος που δημιουργήθηκε στις απαρχές της ανθρώπινης ενασχόλησης με την συγγραφή κειμένων, ανακηρύχθηκε ως η κορυφαία ιστορία που διαμόρφωσε τον κόσμο, καταλαμβάνοντας την πρώτη θέση στην σχετική λίστα του BBC Culture.

Τον περασμένο Απρίλιο, το BBC Culture ζήτησε από δεκάδες ειδικούς ανά τον κόσμο να δημιουργήσουν την κορυφαία πεντάδα σχετικά με τις ιστορίες που συνέβαλαν στην ανάπτυξη και την εξέλιξη της παγκόσμιας κουλτούρας και σκέψης.

Έτσι τουλάχιστον 108 συγγραφείς, δημοσιογράφοι, πανεπιστημικοί, κριτικοί και μεταφραστές από 35 κράτη, επέλεξαν τα βιβλία, τα μυθιστορήματα, τα ποιήματα και τα θεατρικά έργα που άφησαν ανεξίτηλο το στίγμα τους στην εξέλιξη του ανθρώπινου είδους.

Στην κορυφή βρέθηκε η Οδύσσεια του Ομήρου και ακολουθεί στη δεύτερη θέση η «Καλύβα του μπαρμπα-Θωμά», ενώ η πρώτη δεκάδα κλείνει με το έτερο αριστούργημα του Ομήρου, την Ιλιάδα.

Αναλυτικά η πρώτη δεκάδα, που συμπεριλαμβάνει μοναδικά αριστουργήματα της ανθρώπινης έμπνευσης

1. Οδύσσεια (Όμηρος, 8ος αιώνας πΧ)

2. Η Καλύβα του μπάρμπα-Θωμά (Χάριετ Μπίτσερ Στόου, 1852)

3. Φρανκενστάιν (Μαίρη Σέλεϊ, 1818)

4. 1984 (Τζορτζ Όργουελ, 1949)

5. Τα πάντα γίνονται κομμάτια (Τσινούα Ατσέμπε, 1958)

6. Χίλιες και Μία Νύχτες (πολλαπλοί συγγραφείς, 8ος- 18ος αιώνας)

7. Δον Κιχώτης (Μιχαήλ Θερβάντες, 1605-1615)

8. Άμλετ (Σαίξπηρ, 1603)

9. 100 Χρόνια Μοναξιά (Γκαμπριέλ Γκαρσία Μάρκες, 1967)

10. Ιλιάδα (Όμηρος, 8ος αιώνας πΧ).

ΠΑΝΟΣ ΗΛΙΟΠΟΥΛΟΣ: Η ΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑΣ. ΜΟΥΣΕΙΟ ΤΩΝ ΣΑΡΑΚΙΝΑΔΑΙΩΝ ΠΑΝΟΥ ΚΑΙ ΗΛΙΑ ΣΤΑ ΦΙΛΙΑΤΡΑ.

Ο Γιώργος Γκόνης πρόσθεσε 2 νέες φωτογραφίες.

Μουσείο Πάνου και Ηλία Ηλιόπουλου στα Φιλιατρά, ένα πραγματικό στολίδι – θησαυρός, που πρέπει να αναδείξουμε και να τιμήσουμε…. Ο ευγενέστατος, γελαστός και ακούραστος ιδρυτής του το αξίζει….

Με αφορμή το αφιέρωμα του Γ. Γκόνη για την ίδρυση του μουσείου φωτογραφίας στα Φιλιατρά, ας ανατρέξουμε σε μια παλαιότερη δική μας δημοσίευση, θυμίζοντας ότι οι δυο μεγάλοι φωτογράφοι μας, γεννήθηκαν στην Σαρακινάδα. 

ΠΑΝΟΣ ΗΛΙΟΠΟΥΛΟΣ: Η ΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑΣ. ΠΟΙΟΙ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΦΙΛΙΑΤΡΙΝΟΙ ΚΑΙ ΟΧΙ ΜΟΝΟ, ΤΩΝ ΠΑΛΙΩΝ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΩΝ;

ΟΚΤΩΒΡΙΟΣ 9, 2011 KOPANAKINEWS

Πάνος Ηλιόπουλος: Η ποίηση της φωτογραφίας. Από το  Θάρρος.

Από τα πιο ενδιαφέροντα θέματα που έχουμε διαβάσει στην Τριφυλιακή Εστία, το περιοδικό του Συλλόγου των Κυπαρισσίων της Αθήνας «Η Αρκαδιά», είναι αυτό του νέου τεύχους για τον φωτογράφο Πάνο Ηλιόπουλο, με τίτλο «Η περιπέτεια της ζωής και η ποίηση της φωτογραφίας». Από το πολυσέλιδο αφιέρωμα του Πλάτωνα Ριβέλλη, πήραμε μερικά αποσπάσματα, για τη ζωή του Τριφύλιου φωτογράφου:

Ο Πάνος Ηλιόπουλος γεννήθηκε το 1897 στη Σαρακινάδα, ένα ορεινό χωριό της Μεσσηνίας. Από το 1919 έως το 1922 πολέμησε στη Μικρά Ασία.

Το 1923, με ελάχιστα χρήματα, άρχισε ένα μακρύ και περιπετειώδες ταξίδι για το Μεξικό, με σκοπό να περάσει λαθραία τα σύνορα για την Αμερική: Πειραιάς – Μασσαλία – Ισπανία – Λισαβώνα – Κούβα. Από Βερακρούζ βρέθηκε στο Mexico – City, διέσχισε λαθραία τον ποταμό Rio Grande με άλογο και έφτασε στο El Paso, σε αμερικανικό έδαφος. Ταξίδεψε με τραίνο στο Κάνσας και μετά στο Ντιτρόιτ, όπου εγκαταστάθηκε. Εργάσθηκε στις σιδηροδρομικές γραμμές, σε εργοστάσιο τσιμεντό-λιθων, σε αυτοκινητοβιομηχανίες, σε καπελάδικο. Το 1927 παρακολούθησε μαθήματα φωτογραφίας σε Σχολή στο Σικάγο. Έμαθε ακόμη να χρησιμοποιεί την κινηματογραφική μηχανή και να επεξεργάζεται τα φιλμ. Ο συμμαθητής και φίλος του Matt Grenko, που είχε μετακομίσει στο Τέξας, τον κάλεσε να εργασθεί ως οπερατέρ σε μια ομάδα παραγωγής κινηματογραφικών ταινιών. Δεν πήγε όμως, γιατί, ενώ ήταν έτοιμος να ταξιδέψει, έγινε γνωστό ότι θα κάνει την εμφάνισή του ο ομιλούν κινηματογράφος και η επιχείρηση διαλύθηκε, καθώς θα χρειάζονταν πολλά χρήματα για την αγορά νέων μηχανημάτων. Έτσι επέστρεψε στη δουλειά του, στην αυτοκινητοβιομηχανία.

Το 1930, με την οικονομική κρίση στην Αμερική, ο Πάνος Ηλιόπουλος διασχίζει πάλι τον Ατλαντικό και επιστρέφει στην Ελλάδα, έχοντας διανύσει τρεις Ηπείρους. Εγκαθίσταται στα Φιλιατρά, όπου ανοίγει το πρώτο τυπογραφείο και σε μερικά χρόνια ακολουθεί ένα δεύτερο στην Κυπαρισσία. Παντρεύεται τη Χρυσούλα Κόλλια και αποκτούν πέντε παιδιά. Το 1964, μετά από 34 χρόνια, σταμάτησε την επαγγελματική του δραστηριότητα σε ηλικία 67 ετών, αλλά συνέχισε να φωτογραφίζει και να ζωγραφίζει. Πέθανε το 1985 στην Κυπαρισσία, 87 ετών.

Τον περασμένο Δεκέμβριο εγκαινιάστηκε έκθεσή του στο Μουσείο Μπενάκη της Αθήνας, όπου έχει παραχωρηθεί το αρχείο του.

ΠΑΝΟΣ ΗΛΙΟΠΟΥΛΟΣ
Η περιπέτεια της ζωής και η ποίηση της φωτογραφίας
Έκθεση φωτογραφίας ενός άγνωστου μέχρι σήμερα Έλληνα φωτογράφου, του Παναγιώτη Ηλιόπουλου.
Ο Παναγιώτης Ηλιόπουλος γεννήθηκε σε ένα χωριό τής Μεσσηνίας το 1897 και πέθανε στην Κυπαρισσία το 1985. Πολέμησε σε όλη τη διάρκεια τής Μικρασιατικής Εκστρατείας και. μετά την καταστροφή μετανάστευσε το 1923 λαθραία, στις Ηνωμένες Πολιτείες. Εκεί παρακολούθησε μαθήματα φωτογραφίας, ζωγραφικής και κινηματογράφου. Επέστρεψε στην Ελλάδα το 1930 και άνοιξε φωτογραφείο στα Φιλιατρά, όπου και έζησε την υπόλοιπη ζωή του, ενώ το 1947 άνοιξε και δεύτερο στην Κυπαρισσία, από το 1964 έκλεισε το φωτογραφείο και συνέχισε να ασχολείται σε προσωπικό επίπεδο με τη φωτογραφία.
Η φωτογραφική δουλειά του περιλαμβάνει κυρίως πορτρέτα σε στούντιο, πορτρέτα και σκηνές σε ανοιχτούς χώρους, αλλά και πολλά επίκαιρα στιγμιότυπα τής εποχής του, τα οποία παρουσιάζουν ιδιαίτερο ιστορικό ενδιαφέρον.
Εκείνο όμως που τον καθιστά σημαντικό σαν φωτογράφο είναι η καλλιτεχνική ποιότητα τής δουλειάς του, η οποία ξεπερνάει κατά πολύ το επίπεδο ενός επαγγελματία φωτογράφου της επαρχίας.
Στην έκθεση θα παρουσιαστούν μέρος του υλικού από το αρχείο του φωτογράφου, το οποίο δωρήθηκε από τα παιδιά του στο Φωτογραφικό Αρχείο του Μουσείου Μπενάκη.
Μερικές φωτογραφίες του:

1.Δυο γυφτάκια στη Κατοχή και στο κρύο ξυπόλυτα. Η μικρή γυφτοπούλα ατενίζει το φακό με αισιοδοξία και χάρη.

2. Κηδεία ιερωμένου με την καθιερωμένη εκείνη την εποχή φωτογράφιση.

3. Νιόπαντρο ζευγάρι αμέσως μετά το γάμο.
4. Φωτογράφιση στο Νοσοκομείο Κυπαρισσίας με τη λεχώνα το νεογέννητο τη γιαγιά και τις νοσοκόμες.

ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ ΚΑΙ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ, ΑΠΟ ΤΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΤΟΥ ΠΑΝ. ΗΛΙΟΠΟΥΛΟΥ:

Γεννήθηκα το 1897 ξημερώνοντας του Αγίου Βασιλείου. Όταν είχα φτάσει στην 3η τάξη πέθανε η Μάνα μου από πνευμονία. Έκλαιγα για πολύ καιρό. Όταν έφυγε ο αδελφός μου Ηλίας στενοχωρήθηκα και έκλαιγα. Μετά τον θάνατο της Μάνας μου έβλεπα φοβερά ονείρατα και φώναζα στην αδελφή μου να ανοίξει το παράθυρο αλλιώς δεν σταματούσα τα κλάμματα (η αδελφή μου είχε αναλάβει τα καθήκοντα της Μάνας).

Έπαιξα ολίγο την φλογέρα και μετά κοιμήθηκα.

Αν δεν πεθάνει εκείνη την ώρα, θα γίνει καλά». Έτσι και έγινε. Το Σάββατο το βράδυ πέθανε όπως κουβέντιαζε . Έτσι έχασα και τον πατέρα μου.

Ολόκληρο το άρθρο με 10δες φωτογραφίες:

https://www.rivellis.gr/el/exhibitions/curating/item/91-panos-iliopoulos-2006

» H ιστορία των Ελλήνων είναι η ιστορία μας,» λέει το national geographic.

EllinesΜου αρέσει η Σελίδα!

National Geographic has honoured Greece by releasing a documentary series saying, “Greeks changed the world!”. The series, which has been released worldwide and titled ‘The Greeks: Agamemnon to Alexander the Great – 5.000 years of Greek culture’ highlights how much one nation has given to the rest of the globe.
“The story of the Greeks is the story of us,” says National Geographic.
#ellines #greece #culture #nationalgeographic
Video Source: National Geographic https://www.youtube.com/watch?v=NOfwcj4MEQg

Το National Geographic τίμησε την Ελλάδα απελευθερώνοντας μια σειρά ντοκιμαντέρ λέγοντας, » οι Έλληνες άλλαξαν τον κόσμο!». η σειρά, η οποία έχει κυκλοφορήσει παγκοσμίως και με τίτλο » οι Έλληνες: Αγαμέμνων προς Αλέξανδρο τα μεγάλα-5.000 χρόνια του ελληνικού πολιτισμού » τονίζει το πώς Ένα έθνος έχει δώσει στον υπόλοιπο κόσμο.

» η ιστορία των Ελλήνων είναι η ιστορία μας,» λέει το national geographic.
#ellines #greece #culture #nationalgeographic
Πηγή βίντεο: National Geographic https://www.youtube.com/watch?v=NOfwcj4MEQg

Petre Shilegov, Δήμαρχος της πόλης των Σκοπίων: «Ή γινόμαστε Βόρεια Μακεδονία, ή Βόρεια Κορέα».

Δήμαρχος Σκοπίων: «Ή γινόμαστε Βόρεια Μακεδονία, ή Βόρεια Κορέα»

 Γράφτηκε από την  ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ Online

Για τον Δήμαρχο της πόλης των Σκοπίων δεν υπάρχει εναλλακτική. «Η μόνη πρόταση των αντιπάλων μας είναι η διαίρεση», λέει.

Ο Petre Shilegov, Δήμαρχος της πόλης των Σκοπίων έκανε δηλώσεις εν όψει του αυριανού κρίσιμου δημοψηφίσματος για το μέλλον της χώρας και την ένταξή της σε Ευρώπη και ΝΑΤΟ.
Σύμφωνα με τον ίδιο: «Είναι πολύ απλό. Ή θα γίνουμε Βόρεια Μακεδονία ή Βόρεια Κορέα. Οι αντίπαλοί μας δεν έχουν Plan B. Το μόνο που προσφέρουν είναι ο διχασμός».
«Η ΕΕ ξοδεύει περίπου 260.000 τη μέρα για να υποστηρίξει τη χώρα. Αν έχουμε «ΝΑΙ» (στο δημοψήφισμα) όλα στη χώρα θα γίνουν καλύτερα, στα σχολεία μας, στα νοσοκομεία, στους δρόμους».
«Η αποτυχία δεν είναι επιλογή. Είμαι τόσο πεπεισμένος για την επιτυχία που δεν βλέπω άλλες επιλογές» έλεγε άλλωστε ο ίδιος ο Ζάεφ πρόσφατα στο Γαλλικό Πρακτορείο, σχετικά με τη μετονομασία της χώρας του σε «Δημοκρατία της Βόρειας Μακεδονίας».
Στην τελευταία του δημόσια παρέμβαση, την Πέμπτη, ο Ζάεφ κάλεσε τους πολίτες της χώρας να προσέλθουν μαζικά στις κάλπες που θα στηθούν για το δημοψήφισμα και να ψηφίσουν υπέρ της συμφωνίας για την επίλυση του ζητήματος της ονομασίας.
«Την Κυριακή καλείστε να λάβετε μία ιστορική απόφαση. Πρέπει να κάνετε την επιλογή σας. Δεν πρόκειται για επιλογή μεταξύ των κομμάτων. Πρόκειται για μια επιλογή που αφορά το μέλλον σας, το μέλλον των παιδιών σας. Πρόκειται για μια επιλογή που αφορά το μέλλον της αγαπημένης μας Μακεδονίας», τόνισε στο διάγγελμά του.
Ο πρωθυπουργός της ΠΓΔΜ ανέφερε ότι με τη Συμφωνία των Πρεσπών, η χώρα του προβαίνει σε παραχώρηση σχετικά με το όνομα, όμως, όπως είπε, εξασφαλίζει την εθνική της ταυτότητα.
«Ξέρω ότι πρέπει να κάνουμε παραχώρηση και να αποδεχτούμε γεωγραφικό προσδιορισμό στο όνομα Μακεδονία. Όμως κανείς πλέον δεν θα μπορεί να αμφισβητεί την εθνική μας ταυτότητα», ανέφερε ο Ζόραν Ζάεφ.
Από τη δική του μεριά ο πρόεδρος Γκεόργκι Ιβάνοφ χαρακτήρισε τη συμφωνία των Πρεσπών «ώθηση για ιστορική αυτοκτονία» της ΠΓΔΜ, μιλώντας από το βήμα της 73ης Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη τις παραμονές του δημοψηφίσματος στην χώρα του.

Πηγή: news247.gr

«Οίμαι τον νενικηκότα κάκιστα ζην εξ ων δακρύουσιν έτεροι» Ιωάννης Πατρίκιος. Ελένη Γλυκατζή Αρβελέρ –Απόσπασμα από το βιβλίο “Γιατί το Βυζάντιο”.

«Μολονότι είμαστε βέβαιοι για τη νίκη των όπλων μας, προτιμάμε να συνάψομε ειρήνη, γιατί πιστεύουμε ότι ο νικητής ζει κάκιστα εξαιτίας των δακρύων που χύνουν οι ηττημένοι»

Ελένη Γλύκατζη-Αρβελέρ: Γιατί το Βυζάντιο.

Αδιάσπαστος κρίκος το Βυζάντιο ανάμεσα στον αρχαίο (στον ελληνιστικό κυρίως ελληνισμό) και στο σύγχρονο, η ιστορία του εξηγεί την ειδοποιό ψυχοσύνθεση των Νεοελλήνων και καθορίζει τη σχέση τους με την Ευρώπη και τα Βαλκάνια, υπαγορεύοντας, υπόγεια έστω και λάθρα, τη διαχείριση, από την πολιτεία, αλλά και από τους απλούς πολίτες, του «ένδοξου» παρελθόντος. Ξένο βέβαια τελείως το βυζαντινό επίτευγμα από την κυρίαρχη πεποίθηση ότι το Βυζάντιο αποτέλεσε ένα χιλιόχρονο θεοκρατικό σκοταδιστικό σχήμα, πλήρες από ανατολικό δεσποτισμό.

Παρεξηγημένο λοιπόν το Βυζάντιο…

Παρεξηγημένο ιδιαίτερα όταν το συγκρίνουν με το αρχαιοελληνικό μεγαλείο, έστω και αν αναγνωρίζεται έτσι η ιστορική συνέχεια του ελληνισμού. Παρεξηγημένα τα πνευματικά του ενδιαφέροντα και οι διανοούμενοί του, που προέρχονται αποκλειστικά σχεδόν από τις εκκλησιαστικές τάξεις.

Χαρακτηριστικά θα πω εδώ ότι ενώ η αρχαιοελληνική γλώσσα έδωσε τα ονόματα των επιστημών (και ιδιαίτερα της φιλοσοφίας αλλά και του θεάτρου) καθώς και τους αντικειμένου τους σε όλες σχεδόν τις νεότερες ευρωπαϊκές γλώσσες, το Βυζάντιο κληροδότησε γλωσσικά στην Ευρώπη όρους που σχετίζονται σχεδόν όλοι με τις ιδεολογίες, με τη θρησκεία και την εκκλησιαστική πρακτική. Αναφέρω ως παράδειγμα τους όρους: ορθοδοξία, καθολικός, κοιμητήριο, αίρεση και αιρετικός, ιεραρχία και εικονοκλάστης, λέξεις που τόσο χρησιμοποιούν οι νέοι της εποχής μας, αυτοί που αρνούνται την όποια αυθεντία.

Σχολαστικισμός και λογιοτατισμός

Σχολαστικισμός, λογιοτατισμός και σκοταδισμός ταυτίζονται σχεδόν σήμερα με τον βυζαντινισμό για να περιγράψουν μια περίπλοκη σκέψη, που αποστασιοποιήθηκε από το αρχαίο ορθολογιστικό πνεύμα και από την ανθρωπιστική ενατένιση της κλασικής παιδείας· θέσεις ακραίες αυτές δηλώνουν πασιφανώς την άγνοια του βυζαντινού κατορθώματος. Λίγοι άλλωστε γνωρίζουν (ακόμη και στην Ελλάδα) τη βαθιά προσήλωση των Βυζαντινών στις ανθρωπιστικές αρχές. Ενδείκνυται νομίζω να θυμίσω εδώ, έστω και εξωθεματικά και παρενθετικά, μερικά χαρακτηριστικά στοιχεία που βεβαιώνουν την αλήθεια των λεγομένων μου.

Ενδεικτικά αναφέρω ότι η βυζαντινή νομοθεσία απαγορεύει το «μετά βασάνων εξετάζεσθαι» (είμαστε παρασάγγες μακριά από τις συνήθειες της Ιεράς Εξέτασης των Δυτικών) και ότι η περιώνυμη βυζαντινή διπλωματία είχε ως αρχή την εξυπηρέτηση της παγκόσμιας ειρήνης, σύμφωνα με τον τίτλο του «Ειρηνοποιού», τον οποίο έφερε ο αυτοκράτορας του Βυζαντίου, αλλά και τη διατήρηση του «status quo» που εγγυόταν την Ρax Romana.

«Μολονότι είμαστε βέβαιοι για τη νίκη των όπλων μας, προτιμάμε να συνάψομε ειρήνη, γιατί πιστεύουμε ότι ο νικητής ζει κάκιστα εξαιτίας των δακρύων που χύνουν οι ηττημένοι» (οίμαι τον νενικηκότα κάκιστα ζην εξ ων δακρύουσιν έτεροι).

Αυτό υπεστήριξε ο πρέσβης του τροπαιούχου Ιουστινιανού, Ιωάννης Πατρίκιος, εμπρός στον Πέρση βασιλέα Χοσρόη. Αυτή η περί ειρήνης θεωρία και μέριμνα των Βυζαντινών καταγράφεται και στην εσωτερική πολιτική, με την άσκηση της «φιλανθρωπίας» ως της ανωτάτης αυτοκρατορικής αρετής. Αυτή άλλωστε οδήγησε τους Βυζαντινούς στην κατάργηση της έννομης δουλείας ήδη τον 12ο αιώνα. «Ο Θεός μάς αποκαλεί υιούς όλους εμάς και εμείς τολμάμε να υποβιβάζουμε τους αδελφούς μας σε τάξη δούλων», θα γράψει ο Ευστάθιος Θεσσαλονίκης στον Μανουήλ Κομνηνό, τον αυτοκράτορα που, καταργώντας τη δουλεία, εγγυήθηκε τις προσωπικές ελευθερίες των Βυζαντινών. Αυτός ο ανθρωπισμός τραυματίστηκε από χριστιανούς το 1204 και πλήγηκε θανάσιμα από μουσουλμάνους το 1453.

Η παγκόσμια δύναμη

Θα πω τώρα, χωρίς αυτό να φανεί παραδοξολογία, ότι νομίζω πως η καινούργια παγκόσμια δύναμη, η Αμερική, αν και έχει για πρότυπο και υπόδειγμά της, όπως λέγεται, την αρχαία Ρώμη, οφείλει την ύπαρξή της στη βυζαντινή ιστορία και στο δραματικό τέλος της. Η πρόθεσή της άλλωστε να διασώσει τις αξίες του πολιτισμένου κόσμου την κάνουν να προσεγγίζει και ιδεολογικά στο Βυζάντιο. Θα αναφέρω λοιπόν βιαστικά ότι η εγκατάσταση των μουσουλμανικών δυνάμεων (Τούρκων αλλά και Μογγόλων, Μαμελούκων κ.ά.) στην Ανατολική Μεσόγειο και στον Πόντο στέρησε και απέκλεισε τους χριστιανικούς στόλους των Δυτικών (Γενοβέζων, Βενετών κ.ά.) από τους δρόμους της Ασίας, δρόμους του μεταξιού και των μπαχαρικών, που αποτελούσαν τα πολύτιμα είδη (πρώτες ύλες) του διεθνούς τότε διαμετακομιστικού εμπορίου. Η αναζήτηση νέων οδών που θα οδηγούσαν στην Ανατολή, στις Ινδίες, παρακάμπτοντας τα μουσουλμανικά κράτη, αποτελούσε το κύριο μέλημα των χριστιανικών δυνάμεων της τότε Μεσογείου.

Ο πολυπράγμων Χριστόφορος Κολόμβος, Γενοβέζος που έζησε και στη Χίο κατά την εκεί γενοβέζικη κυριαρχία, καπετάνιος με ευρεία ναυτική εμπειρία, ασφαλώς θα γνώριζε τα Μετεωρολογικά του Αριστοτέλη, τα οποία είχε ήδη μεταφράσει ο Θωμάς Ακινάτης στα μέσα του 14ου αιώνα. Κατά τα Μετεωρολογικά, λοιπόν,

η γη είναι «σφαίρα και πάνυ μικρά»· έτσι μπορείς να φτάσεις σε όποιο σημείο της θέλεις, ξεκινώντας είτε από την ανατολή είτε από τη δύση.

Την παρατήρηση αυτή ο Αριστοτέλης την έκανε όντας στην Κύπρο, όπου διαπίστωσε, όπως γράφει, ότι οι αστερισμοί στον ουρανό της Κύπρου δεν είχαν την ίδια θέση που είχαν στον ουρανό της Ελλάδας, πράγμα που τον οδήγησε στο συμπέρασμα για τη σφαιρικότητα της γης. Το γεγονός ότι η Αμερική ονομάστηκε άλλωστε πρώτα, όπως είναι γνωστό, «Δυτική Ινδία» δείχνει, αν μη τι άλλο, την πρόθεση αυτών που την ανακάλυψαν το 1492, σαράντα δηλαδή χρόνια μετά την πτώση της Πόλης.

Ακριβώς την ίδια χρονιά οι χριστιανικότατες δυνάμεις της Ισαβέλας της Καθολικής καταλαμβάνουν τη Γρανάδα, σηματοδοτώντας την έξοδο όλων των μουσουλμάνων από τη χριστιανική Ευρώπη. Επίσης διώχνουν τους Εβραίους της Ισπανίας, στην προσπάθειά τους να επιβάλουν την πρώτη συστηματική εθνοκάθαρση που γνωρίζει η Ευρώπη. Πολλοί από τους Εβραίους αυτούς κατέφυγαν στη Μακεδονία και στη Θεσσαλονίκη, όπου οι απόγονοί τους είχαν το τραγικό τέλος που τους επεφύλαξε η «πολιτισμένη» ναζιστική Γερμανία.

Το τέλος του Μεσαίωνα

Λογικά λοιπόν το 1492 περισσότερο ίσως και από το 1453 θεωρείται το τέλος του Μεσαίωνα για όλη την Ευρώπη και η αρχή της Αναγέννησης, που παρά το καλλιτεχνικό θαύμα της Ιταλίας σημαίνει την προοδευτική εγκατάλειψη της Μεσογείου εμπρός στα λιμάνια του Ατλαντικού, λιμάνια που κατακλύζει τώρα ο χρυσός του αμερικανικού Εldorado, σηματοδοτώντας έτσι την αρχή του Νέου Κόσμου και της ιστορίας των μοντέρνων χρόνων.

Παγιδευμένο λοιπόν το Βυζάντιο ανάμεσα σε Ανατολή και Δύση από το τέλος κιόλας του 11ου αιώνα (η μάχη και η συγκλονιστική ήττα στο Μαντζικέρτ το 1071 συμπίπτει με την πτώση του Μπάρι- τελευταία βυζαντινή κτήση στην Ιταλία), το πρώην παγκόσμιο Βυζάντιο ψυχορράγησε το 1204 και εξέπνευσε το 1453, παρασύροντας μαζί με την πτώση τής πρώην παγκόσμιας Νέας Ρώμης και τις δοξασίες και τις προφητείες για την αιωνιότητά της.

Μπορεί η μόνη εκτός ισλαμικής κατοχής ορθόδοξη δύναμη, η Ρωσία, να διεκδικήσει τη συνέχειά του (η Μόσχα αυτοαποκαλείται τον 16ο αιώνα με τον τίτλο της Τρίτης Ρώμης), μπορεί οι υπόδουλοι λαοί που βρέθηκαν στη σφαίρα της επιρροής ή στην επικράτεια της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας (ιδιαίτερα βέβαια οι Ελληνες-Ρωμιοί) να τρέφονται στο εξής με ελπίδες, όπως αυτή που εκφράζει το ποντιακό τραγούδι «η Ρωμανία κι αν πέρασε, ανθεί και φέρει κι άλλο», και η πίστη για το θρύλο, τη μελλοντική δηλαδή ανάσταση του Μαρμαρωμένου Βασιλιά, του τελευταίου Κωνσταντίνου, μπορεί ακόμη ένας τεράστιος σταυρός να περιμένει να αναρτηθεί κάποτε στον τρούλο της Αγιασοφιάς (λέγεται ότι βρισκόταν ως το 1917 στην Οδησσό, περιμένοντας το πλοίο που θα τον έφερνε στην απελευθερωμένη Κωνσταντινούπολη), ένα ωστόσο είναι σίγουρο, ότι η Κωνσταντινούπολη, αν και κατακτήθηκε και από τους Λατίνους το 1204 και από τους Οθωμανούς το 1453, έμεινε πάντα, παρ΄ όλα τα παθήματά της αυτά, αναφορά αίγλης και μεγαλείου.

Ετσι ο Μωάμεθ Β΄ θα προτρέψει τα στρατεύματά του να καταλάβουν την «πολυάνθρωπον και μεγάλην πόλιν, βασίλειον των πάλαι ποτέ Ρωμαίων, ες άκρον ευδαιμονίας και τύχης και δόξης ελάσασαν, κεφαλήν γεγενημένην της οικουμένης [απόδειξη αυτό του άλλοτε παγκόσμιου ρόλου της], ής το κλέος», συνεχίζει ο Μωάμεθ, «πάσαν επήλθε την οικουμένην».

Ανεπηρέαστη και αλώβητη

Είναι λοιπόν αξιοσημείωτο ότι η θέση της Κωνσταντινούπολης, όχι μόνο ως του κόσμου Βασιλεύουσας, αλλά και ως του κατεξοχήν θαυμαστού πολεοδομικού κατορθώματος του Μεσαίωνα, έμεινε ανεπηρέαστη και αλώβητη παρά τις αντιξοότητες της αυτοκρατορίας.

Η Κωνσταντινούπολη φτιάχνει αυτοκράτορες· η πρώην αρχαία Roma mobilis γίνεται στη Νέα Ρώμη Βασιλεύουσα, πάγια εστία αυτοκρατορίας και έδρα αμετακίνητη αυτοκρατόρων, Πόλις νομιμοποιούσα τις αυτοκρατορικές διεκδικήσεις: στο εξής όποιος κατέχει την Κωνσταντινούπολη είναι κύριος της αυτοκρατορίας και συμβολικά του κόσμου. Αυτό γράφει στον Μωάμεθ ο Κριτόβουλος Ιμβριώτης στην αφιερωτήρια επιγραφή της ιστορίας του, όταν τον αποκαλεί «Κύριον Γης και Θαλάσσης» μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης ή μάλλον χάρη σ΄ αυτήν.

Και γι’ αυτό οι Τούρκοι κατακτητές της θα φέρουν στο εξής ως τίτλο τους το: «Σουλτάνος, Βασιλεύς και αυτοκράτωρ Ασίας, Ευρώπης και των εξής» και θα αναφέρονται (όπως ο Μωάμεθ Β΄ στο γράμμα προς τον δόγη Μοτσενίγο το 1480) στο «κράτος της κοσμοκρατορικής βασιλείας τους». Κληρονομιά λοιπόν η παγκοσμιότητα, που η εξουθενωμένη Κωνσταντινούπολη παρέδωσε ακέραια στους νέους της κυρίους (και που αυτή είχε παραλάβει από την αρχαία Ρώμη), άσχετα όμως τώρα πια από το πρόσωπο του αυτοκράτορα, από την εθνικότητα και από τη θρησκεία του.

Το ζωντανό κατόρθωμα

Η βυζαντινή κληρονομιά,το «Βυζάντιο μετά το Βυζάντιο»,θα ζήσει μέσα σ΄ αυτόν τον νέο κόσμο ως η αναφορά σε έναν νέο ουμανισμό,τον ανθρωπισμό που μετουσίωσε το αρχαίο μάθημα μπολιάζοντάς το με το χριστιανισμό, αυτό το μάθημα που μετέφεραν στη Δύση οι διανοούμενοι της Κωνσταντινούπολης φεύγοντας, την πνευματική κενότητα του κατακτητή.

Η Εκκλησία θα οικειωθεί το σύμβολο του δικέφαλου αετού (όπως άλλωστε και πολλά ευρωπαϊκά κράτη: Ρωσία, Πολωνία, Αυστροουγγαρία, ως και η Αλβανία),ενώ ο πολύς λαός,υποσυνείδητα σχεδόν, θα περιμένει ακόμη (ιδιαίτερα βέβαια οι Νεοέλληνες) αυτό που «δεν χωρά ανθρώπου νους, να δει και πάλι δηλαδή, στην Πόλη ζωντανούς, τον πετρωμένο βασιλιά και τον Ακρίτη Διγενή».

Αυτή είναι ίσως για τους Νεοέλληνες η πνευματική υποθήκη της παρωχημένης πια αυτοκρατορίας του Βυζαντίου, σχετικά με αυτές που ονομάζουν «αλησμόνητες πατρίδες», αυτό το τελευταίο κατάλοιπο της Μεγάλης Ιδέας, ενός σθεναρά ριζωμένου ιδεολογήματος, στην καρδιά του μόνο Βαλκάνιου λαού που δεν ελευθέρωσε την κοιτίδα της ύπαρξής του, δηλαδή τη Βασιλεύουσα Κωνσταντινούπολη.

Η νεοελληνική πρωτεύουσα Αθήνα, που παρά την αρχαία της δόξα δεν ήταν στο Βυζάντιο παρά ένα ταπεινό πόλισμα, όπως γράφει στο τέλος του 12ου αιώνα ο μητροπολίτης Μιχαήλ Χωνιάτης (ο κακώς λεγόμενος Ακομινάτος), εκδικήθηκε την Κωνσταντινούπολη, που για να υπογραμμίσει το κλέος της ονομάστηκε Νέα Ρώμη, Νέα Ιερουσαλήμ, Νέα Σιών, αλλά ουδέποτε «Νέαι Αθήναι», επωνυμία που ήταν καταδικαστέα λόγω του ειδωλολατρικού μεγαλείου της αρχαίας Αθήνας.

Ψυχαναλυτικά σχεδόν η νεοελληνική παράδοση και παιδεία, με την Αθήνα ως αναφορά,αγκιστρώθηκαν στο μεγαλείο της αρχαιότητας, αυτό το παγκόσμια πια αναγνωρισμένο,παραγνωρίζοντας όμως και αγνοώντας ολότελα σχεδόν το έργο του χιλιόχρονου και «ένδοξου», όπως έγραψε ο Καβάφης, βυζαντινισμού. Μένει όμως το βυζαντινό κατόρθωμα ζωντανό σαν θεμέλιο της εθνικής ταυτότητας κάθε Βαλκάνιου, αλλά και σαν ξύπνημα και προσήλωση στις αρχές που στηρίζουν τον ευρωπαϊκό πολιτισμό ως τα σήμερα. Εννοώ τη χριστιανοσύνη, τη ρωμιοσύνη και την ελληνοσύνη, που αναδεικνύουν ως πρώτη ευρωπαϊκή αυτοκρατορία την αυτοκρατορία του ελληνισμού των μέσων χρόνων.

Διοίκηση ρωμαϊκής έμπνευσης, θρησκεία και εκκλησία χριστιανική, και ελληνόφωνη, ελληνοπρεπής πνευματική κίνηση και διανόηση είναι τα θεμελιώδη χαρακτηριστικά του Βυζαντίου· και αυτό ήδη από την αυγή της ύπαρξής του.

Από αυτήν την άποψη το Βυζάντιο είναι, όχι μόνο μια βέβαιη ευρωπαϊκή πολιτική ενότητα, αλλά σίγουρα η πρώτη ιστορικά ευρωπαϊκή αυτοκρατορία, σύμφωνα αυτό με τον πάντα επίκαιρο ορισμό του Ρaul Valéry για τον Ευρωπαίο. Τον μεταφέρω συνοπτικά εδώ:

Είναι λοιπόν Ευρωπαίος, κατά τον Valéry, αυτός που υπέστη την επίδραση της ελληνικής ορθολογικής σκέψης,που γνώρισε την εμβέλεια των ρωμαϊκών διοικητικών θεσμών και που ζει σύμφωνα με την ιουδαϊκοχριστιανική πνευματικότητα. Κατά τον Valéry, Ευρώπη είναι εκεί όπου τα ονόματα του Πλάτωνα, του Αριστοτέλη, του Κικέρωνα, του Μωυσή και του Παύλου έχουν σημασία και βαρύτητα.

Αυτά σε κείμενο γραμμένο το 1922, πολύ δηλαδή προτού γίνει λόγος για Ευρωπαϊκή Κοινότητα και Ευρωπαϊκή Ενωση, θεσμοί που έχουν κάποτε την ανιστόρητη τάση να θεωρήσουν αρχή της Ευρώπης την καρλομαγνική πολιτεία της Δύσης. Και αυτό γιατί ξέχασαν οι Δυτικοευρωπαίοι ότι το πνεύμα ταξιδεύει και μεταλαμπαδεύει το ζωογόνο μήνυμά του. Η Κωνσταντινούπολη είναι ο μακροχρόνιος σταθμός του, μετά την Αλεξάνδρεια και πριν τη Βενετία.

Χάρη στις διάφορες αναγεννήσεις που γνώρισε το χιλιόχρονο Βυζάντιο (του Φώτιου και των Μακεδόνων, των Κομνηνών και των Παλαιολόγων) διέσωσε τα κείμενα της αρχαίας ελληνικής γραμματείας που οι διανοούμενοί του διέδωσαν στη Δύση. Στα κείμενα αυτά στηρίχθηκε το πνευματικό ξύπνημα της Ευρώπης· άσχετο τώρα αν για λόγους ξένους από την ιστορική αλήθεια,το κατόρθωμα αυτό το καρπούνται οι Άραβες κυρίως της Ισπανίας. Αλλη μια απόδειξη αυτό της παρεξήγησης που βαρύνει το Βυζάντιο, με επακόλουθο την αθέμιτη, αλλά επίμονη προσπάθεια για εξοβελισμό του από την ιστορία της Ευρώπης. Η περιπέτεια του υπό ίδρυση Μουσείου της Ευρώπης μαρτυρεί την αλήθεια των λεγομένων του.

Καθήκον των μελετητών της πρώτης ευρωπαϊκής αυτοκρατορίας να αποκαταστήσουν την αξία των βυζαντινών κατορθωμάτων, πολιτικών και πολιτισμικών, στη θέση που τους ανήκει και τους πρέπει. Αυτό και μόνο αποτελεί απλή απόδοση ιστορικής δικαιοσύνης

Ελένη Γλυκατζή Αρβελέρ –Απόσπασμα από το βιβλίο “Γιατί το Βυζάντιο”

Πηγή: cityportal

Αντικλείδι , https://antikleidi.com